| Fosfaatbodemoverschot per ha - Akkerbouw |
Lager fosfaatoverschot ten opzichte van vorig jaar
|
21-12-2023
|
In 2022 is het gemiddelde fosfaatoverschot van de akkerbouwbedrijven waar het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) op gericht is, uitgekomen op circa 10 kg per ha. Dat is circa 6 kg per ha lager in vergelijking met het voorgaande jaar. In de Klei- en de Lössregio’s is de afvoer van fosfaat via plantaardige producten in 2022 uitgekomen op 55 kg fosfaat per ha. Via plantaardige producten is er in de Zandregio in 2022 52 kg fosfaat afgevoerd, in 2021 is er gemiddeld 48 kg fosfaat per ha aan de bodem onttrokken. De gemiddelde aanvoer in 2022 in de Zandregio (65 kg fosfaat per ha) is circa 5 kg fosfaat per ha hoger in vergelijking met het gemiddelde in de periode 2017-2021.
|
Dalende fosfaataanvoer door beleid
Onder invloed van aanscherpingen in het mestbeleid is de fosfaataanvoer per ha op akkerbouwbedrijven in de periode 2006-2022 afgenomen. In de Zandregio ligt de fosfaataanvoer in 2021 (65 kg fosfaat per ha) circa 24% lager dan in 2006. In de Kleiregio is het verschil in aanvoer tussen 2022 en 2006 26% en in de Lössregio zelfs 41%. Voor de Lössregio komt de gemiddelde aanvoer via organische mest in 2022 (48 kg/ha) circa 39% lager uit dan in 2006. Het gebruik via overige organische meststoffen zoals compost is wel toegenomen.
Steeds groter deel van fosfaataanvoer uit dierlijke mest
In alle regio’s is de aanvoer (en het gebruik) van fosfaatkunstmest sterk gereduceerd. In de Zand- en Lössregio’s is in 2022 nog maar respectievelijk 2 en 3 kg van het aangevoerde fosfaat afkomstig uit kunstmest. In de Kleiregio voerden de akkerbouwbedrijven in 2022 gemiddeld 7 kg fosfaat per ha via kunstmest aan. Dat is bijna een halvering ten opzichte van het voorgaande jaar. De aanvoer via kunstmest op de bedrijven in de Kleiregio lag bij de start van het gebruiksnormenstelsel in 2006 nog op 41 kg fosfaat per ha. In de periode dat het gebruik via kunstmest met 34 kg fosfaat per ha afnam, steeg de aanvoer via organische mest met circa 11 kg fosfaat per ha.
Op akkerbouwbedrijven is het grootste deel van de fosfaataanvoer in 2022 afkomstig uit organische meststoffen (dierlijke mest plus andere organische meststoffen zoals compost). Het overige deel van de aanvoer betreft vrijwel alleen fosfaatkunstmest. De aanvoer via veevoer, dieren en plantaardige producten (zoals uitgangsmaterialen) zijn op akkerbouwbedrijven van geringe betekenis.
Afvoer van fosfaat richting niveau van voor 2018
Op akkerbouwbedrijven wordt de fosfaatafvoer vrijwel volledig bepaald door de afvoer van plantaardige producten. Deze afvoer viel in het extreem droge jaar 2018 in alle regio’s duidelijk lager uit dan het 5-jaarsgemiddelde over de periode 2013-2017. In het, wederom als droog te karakteriseren, jaar 2019 was dit in de Zandregio opnieuw het geval. Maar ook de droogte in 2020 gaf voor akkerbouwbedrijven in de Zandregio gemiddeld een vergelijkbare fosfaatafvoer als in 2019. In 2022 is verbetering zichtbaar (+7 kg fosfaat per ha ten opzichte van 2021). De berekende fosfaatafvoer via plantaardige producten ligt, met gemiddeld 52 kg per ha, 10 kg fosfaat hoger dan in 2018, en is daarmee vergelijkbaar met het 5-jaarsgemiddelde van de periode 2013-2017 (51 kg per ha). In de Kleiregio valt de voor 2022 berekende afvoer van fosfaat hoger uit ten opzichte van het voorgaande jaar. De afvoer via plantaardige producten steeg in de Kleiregio naar 55 kg per ha. In de Lössregio steeg de afvoer naar 55 kg fosfaat per ha in 2022 (+3 kg fosfaat per ha ten opzichte van 2021).
Variatie in overschot neemt af in de Zand- en Kleiregio
In alle grondsoortregio’s is de spreiding in de fosfaatoverschotten in de loop der jaren duidelijk afgenomen. Sinds het ontstaan van het LMM in 1992 zijn de verschillen tussen de 25- en 75-procentwaarden meer dan gehalveerd. De Kleiregio kent van alle regio’s de grootste spreiding. Hier komt het verschil tussen de 25- en 75-procentwaarden over de vijf laatste jaren (2018-2022) uit op 25 kg fosfaat per ha. In de jaren 2006-2010 was dit gemiddeld nog 34 kg per ha.
|