| Consumentenprijs varkensvlees nog vast, prijs af boerderij omlaag |
15-1-2019
|
De consumentenprijs is in oktober bijna 1% hoger uitgekomen dan in augustus. Deze prijsindex staat met 103 punten precies op het gemiddelde van 2017 (2015=100). De producentenprijs en de prijs af boerderij staan ten opzichte van 2015 op een hoger niveau, maar op respectievelijk 112 en 106 punten duidelijk lager dan vorig jaar.
|
Prijsontwikkeling
De consumentenprijs is in de laatste twee maanden met bijna 1% gestegen. De prijsindex staat in oktober met 103 punten precies op het gemiddelde van 2017 (2015=100). Naar verwachting stijgt de consumentenprijs van varkensvlees aan het eind van het jaar enigszins, waarna in januari een kleine terugval plaatsvindt. De industrieprijs en de prijs af boerderij vertonen forse schommelingen. De periode mei 2016-eind 2017 kende hoge opbrengstprijzen. Maar sinds die tijd staan de prijzen sterk onder druk, door een toegenomen productie van vleesvarkens binnen de EU en tegenvallende afzet naar derde landen. De index van producentenprijs staat in oktober van dit jaar op 112 punten, tegen 117 punten een jaar eerder (bijna 5% lager) en de index van de prijs af boerderij staat op bijna 106 punten, tegen 116 punten vorig jaar. Voor de varkenshouders betekent dit een opbrengstprijs die 9% lager is. Pas wanneer varkenshouders op de marktprijs reageren door minder dieren te houden (de zgn. varkenscyclus), is enig herstel te verwachten. Ook is het denkbaar dat de afzet naar China in het komende voorjaar gaat aantrekken. De Chinese varkensproductie heeft last van een, tot nu toe, oncontroleerbare, uitbraak van Afrikaanse varkenspest. Mogelijk zal China varkensvlees vanuit de hele wereld moeten gaan importeren om in de binnenlandse vraag te voorzien. De consumentenprijs volgt de industrieprijs en de af boerderijprijs vaak met een half jaar. Gezien de fors gedaalde industrieprijs en af boerderijprijs is een daling in de consumentenprijs te verwachten.
Achtergrond keten en prijsvorming
Keten
Het varkensvlees wordt in de supermarkt of bij de slager gekocht. Supermarkten en slagers kopen varkensvlees van de vleesindustrie. Die bestaat uit slachterijen en vleesverwerkers. Slachterijen kopen vleesvarkens van veehouders rechtstreeks of via veehandelaren. Veehouders produceren vleesvarkens in gespecialiseerde bedrijven of gesloten bedrijven. Zeugenbedrijven zijn belangrijke toeleveranciers van biggen voor de gespecialiseerde bedrijven. De gesloten bedrijven produceren de eigen biggen.
Toelichting op drie niveaus
Circa 60% van het varkensvlees en 80% van de vleeswaren wordt in de supermarkt gekocht. Daarnaast loopt ongeveer 35% van het varkensvlees via de buitenhuishoudelijke markt (horeca, ziekenhuizen enzovoort). Consumenten kopen meer varkensvlees in januari, vaak aangemoedigd door reclameacties. Verder wordt meer vlees gekocht in het barbecueseizoen en is er een piek in december. Supermarkten kopen varkensvlees hoofdzakelijk van de Nederlandse vleesindustrie, zeker sinds alle retailers hebben toegezegd om per 2015 voor vers varkensvlees mee te doen met het programma Varkensvlees van morgen, dat van Nederlandse bodem is. Voor een deel wordt dat vlees echter betrokken van Duitse slachterijen die Nederlandse varkens slachten. De verwerking van varkensvlees is voor een belangrijk deel gekoppeld aan de slachterijen. De grootste vier slachterijen hebben een aandeel van circa 90%. Er worden in Nederland in 2018 naar verwachting 15 à 16 miljoen varkens geslacht. De vleesindustrie slacht en verwerkt de dieren tot vers vlees en vleeswaren, die voor een groot deel worden geëxporteerd. Voor de productie wordt ook varkensvlees geïmporteerd. De zelfvoorzieningsgraad van de Nederlandse varkensvleesketen bedraagt circa 330%. De in totaal circa 3.500 bedrijven met vleesvarkens produceren 18 miljoen vleesvarkens. Hiervan worden ongeveer 3 miljoen dieren geëxporteerd. Daarnaast worden circa 6,5 miljoen biggen over de grens verkocht.
Prijsvorming
De prijsontwikkeling van het pakket varkensvlees dat de consument in de supermarkt koopt, is opvallend vlak, zij het dat de gemiddelde prijs in december iets hoger ligt. De retail heeft een eigen prijsbeleid, dat beperkt beïnvloed wordt door de inkoopprijs. Het prijsniveau bij concurrenten, promotieacties en de rol van vlees in het totale productassortiment van supermarkten spelen ook een rol. Prijsbewegingen van industrie (producentenprijs) en boeren (af boerderij) vertonen daarom nauwelijks samenhang met de consumentenprijs. Voor de handel tussen de slachterijen en supermarkten worden jaarcontracten gebruikt. Daarbinnen vindt per vier weken overleg plaats over reclameacties. Afhankelijk van onder andere het weer vinden dagelijks correcties plaats op de bestelde volumes. Slachterijen geven de prijsbewegingen op hun afzetmarkt door aan de varkenshouders. De markten voor varkens en varkensvlees in Noordwest-Europa zijn nauw met elkaar verweven. De prijsvorming is vrij. Door de seizoenseffecten in de afzet op detailhandelsniveau schommelen ook de wekelijkse slachterij- en handelsnoteringen of opbrengsten van vleesvarkens. De EU heeft de laatste jaren een flink gestegen zelfvoorziening in varkensvlees (tot circa 119% in 2017), wat betekent dat de prijsvorming in toenemende mate invloed ondervindt van de prijzen in derde markten buiten Europa.
Prijsindices
De consumentenprijsindex (CPI) is gebaseerd op varkensvlees bij supermarkten en slagers. De producentenprijsindex (PPI) is gebaseerd op de opbrengstprijzen van producenten van vers of gekoeld varkensvlees. De af-boerderijprijs is gebaseerd op de wekelijkse noteringen voor slachtvarkens. De indices zijn herzien, waarbij het jaar 2015 op 100% is gezet.
|
• Gegevens over de PPI 2012-heden van CBS Statline (Indices van laatste 5 maanden zijn voorlopige gegevens).
• Gegevens over de gebruikte PPI 2005-2012 van CBS Statline.
• Gegevens over de gebruikte CPI 2000-heden van CBS-Statline (indices van de laatste maand zijn voorlopige gegevens).
|