| Liquiditeitspositie varkensbedrijven verder verbeterd in eerste kwartaal |
29-4-2020
|
De rekening-courantpositie van varkensbedrijven is in het eerste kwartaal van 2020 ruim 60.000 euro verbeterd ten opzichte van het vierde kwartaal, en kwam eind maart uit op 173.000 euro. Dat is het hoogste niveau in jaren en fors hoger dan maart vorig jaar toen de gemiddelde stand nog 3.600 euro negatief was. Daarna ging de rekening-courantpositie vrijwel elke maand verder omhoog dankzij de fors gestegen opbrengstprijzen.
Zowel de prijzen van biggen als van vleesvarkens stegen vanaf april vorig jaar door een grotere vraag naar varkensvlees, vooral uit China. Daar is de varkensstapel vorig jaar naar schatting gehalveerd door de Afrikaanse varkenspest, waardoor steeds meer varkensvlees en -producten naar China gaan. Maar ook andere Oost-Aziatische landen hebben te kampen met de uitbraken van Afrikaanse varkenspest en hebben dientengevolge een grotere importbehoefte.
Door de gunstige prijsontwikkelingen is de rekening-courantpositie vanaf april vorig jaar steeds verder gestegen naar de top van 173.000 euro in maart. Vooral vanaf augustus is die ontwikkeling versneld. De vleesvarkensprijzen piekten in december en de biggenprijzen bereikten hun hoogste niveau in maart van dit jaar.
|
De uitgaven waren in het eerste kwartaal van dit jaar ook hoger dan voorgaand jaar, vooral voor aankoop van biggen op vleesvarkensbedrijven. Ook is meer geld besteed aan investeringen. Anderzijds zijn de voerkosten in het eerste kwartaal lager dan in hetzelfde kwartaal van 2019. Wel zijn de voerkosten in de afgelopen maanden iets opgelopen door hogere prijzen van veevoergrondstoffen op de wereldmarkt. De coronacrisis zorgt sinds maart wel voor enige verstoring van de wereldhandel en de marktprijzen van veevoergrondstoffen. De betaalde mestkosten zijn gedaald dankzij de lagere afzetprijzen dit voorjaar, ondanks de natte weersomstandigheden in januari en februari.
De liquiditeitspositie van zeugenbedrijven is in het eerste kwartaal ook verbeterd tot bijna 60.000 euro (zie figuur onderaan dit artikel). Maar de rekening-courant is pas in januari positief geworden na bijna twee jaar met rode cijfers. Een jaar geleden stond de rekening-courant nog op 78.000 euro negatief. Daarna is de liquiditeitspositie sterk verbeterd dankzij de fors hogere biggenprijzen. De biggenprijs van 89 euro (inclusief toeslagen) is bijna een verdubbeling ten opzichte van maart vorig jaar en het tienjarig gemiddelde. Sinds eind maart loopt de biggenhandel wel stroever door de coronacrisis. Dat geldt vooral voor de exporten naar Zuid- en Oost-Europa. De binnenlandse afzet loopt nog wel door, maar de animo om biggen te bestellen wordt kleiner vanwege de onzekerheid rond de afzet van vlees(varkens).
De rekening-courantpositie van vleesvarkenshouders is in het eerste kwartaal van 2020 ook gestegen (zie figuur onderaan dit artikel). Ultimo maart was de stand 154.000 euro. Dat is een verbetering van 38.000 euro ten opzichte van eind 2019 en 138.000 euro hoger dan maart vorig jaar. Die verbetering is vooral te danken aan hogere verkoopprijzen voor vleesvarkens in januari en februari. In maart stegen de verkoopprijzen verder, maar dat gold nog sterker voor de biggenprijzen, waardoor de marges smaller werden.
Fluctuaties in de varkenssector zijn vooral duidelijk zichtbaar in de zeugenhouderij omdat voor vleesvarkensbedrijven de schommelingen vaak verzacht worden door meebewegende biggenprijzen. De derde groep ‘gesloten varkensbedrijven’, met zowel zeugen als vleesvarkens, heeft ook te maken met grote schommelingen in de liquiditeitspositie omdat die bedrijven vooral afhankelijk zijn van de verkoopprijzen van vleesvarkens die op dezelfde bedrijven eerst als biggen zijn geproduceerd en opgefokt. Deze groep heeft in het eerste kwartaal de grootste liquiditeitsverbetering gerealiseerd, mede dankzij de grote bedrijfsomvang.
Bijschrijvingen op rekening-courant gestegen
Onderstaande figuren geven de totale bij- en afschrijvingen per maand op de rekening-courant weer vanaf 2019. In april/mei en daarna vanaf oktober 2019 is een duidelijke verbetering te zien in de cumulatieve bijschrijvingen, vooral door hogere opbrengsten van vleesvarkens en biggen. In dezelfde periode liggen ook de afschrijvingen van de rekening-courant op een hoger niveau, wat verklaard wordt door de hogere uitgaven voor biggen op vleesvarkensbedrijven. De gunstige gang van zaken was voor een aantal bedrijven aanleiding voor meer investeringen in de periode oktober tot en met februari. Daardoor zijn vanaf oktober zowel de afschrijvingen (opname voor investeringen) als de bijschrijvingen (storting van nieuwe kredieten/leningen) verder toegenomen.
Meeste varkensbedrijven hebben positief rekening-courant saldo
In het eerste kwartaal van 2020 staan veel minder bedrijven in het rood dan vorig jaar. Dat percentage is gedaald van 39% begin vorig jaar naar 11% in het eerste kwartaal van dit jaar. Een negatief saldo betekent niet automatisch dat er betalingsproblemen zijn. Het saldo kan ook laag of negatief zijn omdat er bijvoorbeeld investeringen zijn gedaan of leningen zijn afbetaald in overleg met de bank. Ook het aantal bedrijven met een rekening-courantsaldo van 0-25.000 euro is gedaald. Een groot deel van die bedrijven heeft flinke stappen vooruit gemaakt. Het aantal bedrijven met een positieve stand van meer dan 25.000 euro op de rekening-courant is fors gestegen, van 24% per eind maart 2019 naar 82% per eind maart 2020. In het vierde kwartaal waren de verschuivingen het grootst en dat herstel is in het afgelopen kwartaal verder doorgezet. Er is dus een duidelijke verbetering van de rekening-courantpositie opgetreden in het afgelopen jaar.
De veranderingen in aandelen van de bedrijven per klasse kunnen soms relatief klein zijn. Dit wil echter niet zeggen dat de situatie per bedrijf niet sterk kan verschillen. Onderstaande figuur toont hoe varkensbedrijven tussen de perioden van de ene naar de andere klasse verschuiven. Doorgaans verandert het grootste gedeelte van de bedrijven op korte termijn niet van klasse.
Alle varkensbedrijven met een saldo van meer dan 25.000 euro op de lopende rekening in het eerste kwartaal 2019, hebben dat ook in het eerste kwartaal van 2020. De grootste verschuivingen sinds het eerste kwartaal van 2019 zijn te zien in de klasse tussen 0 en 25.000 euro. Hiervan blijft slechts 12% van de bedrijven in dezelfde klasse en verschuift 88% naar de klasse met een saldo van 25.000 euro of meer. Opvallend is dat 37% van de bedrijven die in het eerste kwartaal van 2019 minder -50.000 euro saldo op de rekening-courant had staan, dat in het eerste kwartaal van 2020 nog steeds heeft. Wel is bijna 60% van die bedrijven verschoven naar de klasse met meer dan 25.000 euro op de rekening-courant.
Vooruitzichten voor de rest van 2020
De Nederlandse varkenssector profiteert van de huidige marktsituatie wereldwijd. Door Afrikaanse Varkenspest in vele landen is het aanbod aan varkensvlees momenteel lager dan de vraag. Daardoor ligt de prijs op een vrij hoog niveau. Het prijsniveau zal naar verwachting nog enkele jaren gunstig kunnen blijven, omdat het aanbod niet zo snel hersteld kan worden.
De Covid-19-pandemie heeft ook consequenties voor de varkenssector, hoewel die relatief lijken mee te vallen ten opzichte van andere sectoren. Door de epidemie is de afzet naar foodservice en restaurants gesloten. Dit wordt deels gecompenseerd door grotere afzet via supermarkten, omdat consumenten meer zelf bereiden. Bovendien is er wereldwijd een grote vraag naar varkensvlees, zodat de afzet niet het grootste knelpunt is. In de productieketen is het vooral de vleesindustrie die hinder ondervindt en minder efficiënt kan werken, zowel doordat er medewerkers ziek zijn, als buitenlandse medewerkers die niet zo eenvoudig kunnen komen werken, als vanwege het voorschrift om 1,5 meter afstand te houden tussen mensen.
Het is onduidelijk of de coronacrisis zal leiden tot structurele veranderingen in productieketens en afzetkanalen. Dat hangt af van de duur van de epidemie. Het productievolume aan varkensvlees in Nederland zal tegen het eind van het jaar wat kunnen dalen, omdat de Saneringsregeling voor de varkenshouderij dan effectief wordt. Dat zal een verwaarloosbaar effect hebben op de prijsvorming, omdat deze krimp maar een marginaal aandeel heeft in de Europese en wereldmarkt.
De voerkosten zullen de komende maanden naar verwachting niet toenemen. Na aanvankelijk corona-onrust op grondstofmarkten in maart lijkt de rust hersteld al vormt de logistiek soms een uitdaging. Er is voldoende aanbod van zowel energie- als eiwitrijke grondstoffen. Soja is zelfs relatief goedkoop. Daarnaast drukt de lage olieprijs de vraag naar mais voor ethanolproductie. In de aanloop naar het nieuwe oogstseizoen sluiten we prijsdalingen niet uit.
|
•Dit artikel is tot stand gekomen vanuit het topsectorenbeleid van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en is een product van samenwerking tussen Wageningen Economic Reserach, ABN AMRO en Agrifirm. De data van de figuren zijn afkomstig van bedrijven uit het Bedrijveninformatienet van Wageningen Economic Research, een representatieve steekproef van landbouwbedrijven uit de CBS-Landbouwtelling die groter zijn dan 25.000 euro Standaardopbrengst (SO). De data hebben betrekking op varkensbedrijven groter dan 100.000 euro SO.
•De inkomenspositie van varkensbedrijven is terug te vinden op BINternet.
•Actuele prijsontwikkeling per maand van varkens.
•De Barometer Agrarische Sector geeft een beeld van actuele ontwikkelingen van het saldo van vleesvarkens en zeugenbedrijven.
•Toelichting bij gebruik van de stroomfiguur: de twee staven geven de aandelen bedrijven per klasse in de gekozen kwartalen weer. Het middengedeelte tussen de staven geeft de verschuiving weer van bedrijven tussen de genoemde perioden. Als je met de muis op een van de klassen gaat staan, kun je zien waar hoeveel bedrijven naar toe stromen (als je op een klasse in de linkerstaaf staat) of waar ze vandaan komen (als je op een klasse in de rechterstaaf staat).
|