Waterkwaliteit op staldier- en overige dierbedrijven

Laatste update: 17 december 2024 Update frequentie: Jaarlijks

Gemiddelde nitraatconcentratie in het uitspoelingswater op dierbederijven daalt in 2022 verder in de Zandregio

Sinds de start van het Basismeetnet tot 2017 is de gemiddelde nitraatconcentratie in het uitspoelingswater op dierbedrijven geleidelijk gedaald. Door invloed van de droge periode van 2018-2020 is de gemiddelde nitraatconcentratie gestegen in zowel de Zand- als de Kleiregio. In 2022 daalt de gemiddelde concentratie weer in beide regio’s ten opzichte van het voorgaande jaar.
In het LMM worden staldierbedrijven en overige dierbedrijven bemonsterd. Staldierbedrijven zijn gespecialiseerd in het houden van staldieren zoals varkens en pluimvee. Overige dierbedrijven zijn bedrijven die onder andere vleesrunderen, geiten of schapen houden. Samen worden deze bedrijfstypes 'dierbedrijven' genoemd.

Waterkwaliteit

De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...


De gemiddelde uitspoeling van nitraat op dierbedrijven in de Zandregio is hoger dan op dierbedrijven in de Kleiregio. In beide regio’s is de gemiddelde uitspoeling van nitraat afgenomen ten opzichte van het voorgaande jaar.


Sinds de start van de metingen is de gemiddelde nitraatconcentratie op dierbedrijven in de Zandregio flink gedaald. Door invloed van een droge periode tussen 2018 en 2020 steeg de nitraatconcentratie fors. Door droogte wordt er minder nitraat in de bodem afgebroken, waardoor de nitraatconcentratie in het grondwater stijgt. Vanaf 2020 daalt de gemiddelde nitraatconcentratie in het uitspoelend water in deze regio weer, tot ongeveer 62 mg nitraat per liter (NO3/l) in 2022.

In de Lössregio namen in de afgelopen jaren onvoldoende deelnemers met dit bedrijfstype deel aan het LMM om meetresultaten te kunnen tonen. Per regio en per bedrijfstype geldt dat er minimaal 10 deelnemers nodig zijn om een betrouwbaar gemiddelde te kunnen tonen.

In de Kleiregio ligt de gemiddelde nitraatconcentratie in 2022 onder de EU-norm van 50 mg NO3/l. Vanaf 2007 tot en met 2015 is er een daling zichtbaar in de gemiddelde nitraatconcentratie in deze regio. Vanaf 2015 tot en met 2021 stijgt de concentratie weer licht door invloed van droogte. In 2022 daalde de gemiddelde nitraatconcentratie in het uitspoelingswater ten opzichte van het voorgaande jaar tot ongeveer 20 mg NO3/l.

Over de indicator

De nitraatconcentratie in het bovenste grondwater, uitgedrukt als milligram nitraat per liter grondwater. Er wordt onderscheid gemaakt naar de grondsoortregio’s: Klei, Veen, Zand en Löss. Gemeten nitraatconcentraties in de bovenste meter grondwater, bodemvocht of drainwater worden meestal ongecorrigeerd weergegeven. Om een beeld te krijgen van de invloed van weersvariaties (neerslagoverschot) en samenstelling van de groep bemonsterde bedrijven op de nitraatconcentratie, is een methode ontwikkeld om hiervoor te corrigeren. Deze procedure bestaat tot nu toe voor de gemiddelden voor de Klei- en Zandregio (niet gespecificeerd voor bedrijfstype).

Bron en getoonde groep bedrijven

Het RIVM verzamelt gegevens over de nitraatconcentratie in het bovenste grondwater op de steekproefbedrijven in het LMM. De getoonde data op deze pagina komen uit het basismeetnet van het LMM. In het basismeetnet wordt op ongeveer 250 landbouwbedrijven (melkveebedrijven, akkerbouwbedrijven, staldierbedrijven en (overige) dierbedrijven) jaarlijks de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit gemeten. Het Basismeetnet is representatief voor meer dan 85% van het Nederlandse landbouwareaal. Daarmee doet het RIVM uitspraken over de waterkwaliteit voor het grootste gedeelte van de Nederlandse landbouw.