Fosfaatbodemoverschot per ha - Akkerbouw
|
Lager fosfaatoverschot ten opzichte van vorig jaar
|
| 23-9-2024 |
In 2022 is het gemiddelde fosfaatoverschot van de akkerbouwbedrijven waar het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) op gericht is, uitgekomen op circa 11 kg per ha. Dat is circa 4 kg per ha lager in vergelijking met het voorgaande jaar. De gemiddelde afvoer van fosfaat via plantaardige producten in 2022 bedroeg 53 kg per ha. In de Klei- en de Lössregio is de afvoer van fosfaat via plantaardige producten in 2022 uitgekomen op respectievelijk 55 en 56 kg fosfaat per ha. Via plantaardige producten is in de Zandregio in 2022 50 kg fosfaat afgevoerd en in 2021 was dat gemiddeld 48 kg fosfaat per ha. De gemiddelde aanvoer van fosfaat in 2022 van de LMM-akkerbouwbedrijven was 65 kg fosfaat per ha. De gemiddelde aanvoer in 2022 in de Zandregio met 66 kg fosfaat per ha en in de Lössregio met 57 kg per ha was respectievelijk circa 6 en 4 kg fosfaat per ha hoger in vergelijking met het gemiddelde in de periode 2017-2021. De gemiddelde aanvoer in 2022 in de Kleiregio met 67 kg fosfaat per ha was vergelijkbaar met het gemiddelde in de periode 2017-2021 van 66 kg fosfaat per ha.
|
Dalende fosfaataanvoer door beleid
Onder invloed van aanscherpingen in het mestbeleid is de totale fosfaataanvoer per ha op akkerbouwbedrijven in de periode 2006-2022 met 25% afgenomen. In de Zandregio lag de fosfaataanvoer in 2022 (66 kg fosfaat per ha) circa 23% lager dan in 2006. In de Kleiregio was het verschil in aanvoer tussen 2022 en 2006 26% en in de Lössregio was dit zelfs 36%.
Steeds groter deel van fosfaataanvoer uit dierlijke mest
In alle regio’s is de aanvoer (en het gebruik) van fosfaatkunstmest sterk gereduceerd. In de Zandregio en Lössregio is in 2022 nog maar 2 kg van het aangevoerde fosfaat afkomstig uit kunstmest. In de Kleiregio voerden de akkerbouwbedrijven in 2022 gemiddeld 8 kg fosfaat per ha via kunstmest aan (bijna een halvering ten opzichte van het voorgaande jaar). De aanvoer via kunstmest op de bedrijven in de Kleiregio lag bij de start van het gebruiksnormenstelsel in 2006 nog op 41 kg fosfaat per ha. In de periode 2006-2022 dat het gebruik via kunstmest met 33 kg fosfaat per ha afnam, daalde het gebruik via dierlijke mest beperkt met 2 kg en steeg de aanvoer via overige organische mest met 13 kg fosfaat per ha.
Voor de Zand- en Lössregio daalde vooral de aanvoer van fosfaat met dierlijke mest over de periode van 2006-2022. In 2022 was voor de Zandregio de aanvoer an dierlijke mest 27% en voor de Lössregio 49% lager dan in 2006.
Op akkerbouwbedrijven is het grootste deel van de fosfaataanvoer in 2022 afkomstig uit organische meststoffen (dierlijke mest plus andere organische meststoffen zoals compost). Het overige deel van de aanvoer betreft vrijwel alleen fosfaatkunstmest. De aanvoer via veevoer, dieren en plantaardige producten (zoals uitgangsmaterialen) zijn op akkerbouwbedrijven van geringe betekenis.
Afvoer van fosfaat richting niveau van voor 2018
Op akkerbouwbedrijven wordt de fosfaatafvoer vrijwel volledig bepaald door de afvoer van plantaardige producten. Deze afvoer viel in het extreem droge jaar 2018 in alle regio’s duidelijk lager uit dan het 5-jaarsgemiddelde over de periode 2013-2017In de Zandregio was dat in 2019 en 2020 (in mindere mate) opnieuw het geval. In 2022 was ondanks de droge zomer de fosfaatafvoer via plantaardige producten 2 kg hoger dan in 2021. is verbetering zichtbaar (+7 kg fosfaat per ha ten opzichte van 2021). De berekende fosfaatafvoer via plantaardige producten lag, met gemiddeld 50 kg per ha, 8 kg fosfaat hoger dan in 2018, en was daarmee vergelijkbaar met het 5-jaarsgemiddelde van de periode 2013-2017 (51 kg per ha). In de Kleiregio viel de voor 2022 berekende afvoer van fosfaat 7 kg per ha hoger uit ten opzichte van het voorgaande jaar. De afvoer via plantaardige producten steeg in de Kleiregio naar 55 kg per ha. In de Lössregio steeg de afvoer naar 56 kg fosfaat per ha in 2022 (+4 kg fosfaat per ha ten opzichte van 2021).
Variatie in overschot neemt af in de Zand- en Kleiregio
In alle grondsoortregio’s is de spreiding in de fosfaatoverschotten in de loop der jaren duidelijk afgenomen. Sinds het ontstaan van het LMM in 1992 zijn de verschillen tussen de 25- en 75-procentwaarden meer dan gehalveerd. De Kleiregio kent van alle regio’s de grootste spreiding. Hier komt het verschil tussen de 25- en 75-procentwaarden over de vijf laatste jaren (2018-2022) uit op 24 kg fosfaat per ha. In de jaren 2006-2010 was dit gemiddeld nog 33 kg per ha.
|