Fosfaatbenutting op bodemniveau - Melkveehouderij
|
Fosfaatbenutting in 2022 valt terug naar 85%
|
| 21-12-2023 |
Op nationaal niveau is de fosfaatbenutting op bodemniveau van melkveebedrijven waarop het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) gericht is in 2022 afgenomen ten opzichte van het voorgaande jaar en het gemiddelde van de vijf voorgaande jaren. De benuttingsgraad bedroeg in 2022 gemiddeld 85%. Dit is 17 procentpunten lager dan het gemiddelde van de 5 voorafgaande jaren. De hoogste fosfaatbenutting in 2022 werd behaald in de Kleiregio (88%) en de laagste in de Zandregio (81%). Met het mestbeleid streeft men naar evenwichtsbemesting (inclusief een onvermijdbaar verlies van 5 kg fosfaat per ha) en het verlagen van hoge fosfaatconcentraties in de bodem.
|
Aanvoer van fosfaat per ha neemt af
In de periode 2006-2022 was de aanvoer van fosfaat op de bodem op melkveebedrijven gedaald van gemiddeld 100 naar 71 kg fosfaat per ha, een daling van 29% in 17 jaar tijd. De aanvoer van fosfaat bestaat voornamelijk uit dierlijke mest en kunstmest. De steeds verder aangescherpte fosfaatgebruiksnormen zijn de belangrijkste verklaring voor deze daling. Fosfaatgebruiksnormen zijn afhankelijk van het grondgebruik (grasland of bouwland) en sinds 2010 ook van de fosfaattoestand van de bodem. In 2022 was de gemiddelde aanvoer van fosfaat 5 kg per ha lager dan in 2021. De afvoer van fosfaat met het gewas van de melkveebedrijven is in 2022 op het laagste niveau van het gemiddelde van de gehele periode 2006-2022 (58 kg fosfaat per ha). In de droge jaren 2018-2020 was de afvoer zeer laag, wat zich ook voordoet in 2022. Naast het aandeel gras en mais in het bouwplan zijn ook de teeltomstandigheden (onder andere het weer) en teeltmanagement bepalend voor de opbrengst en daarmee voor de fosfaatafvoer per ha. De combinatie van de dalende aanvoer van fosfaatmeststoffen en de in het algemeen stabiele fosfaatafvoer met het gewas resulteert voor de periode 2006-2017 en ook voor 2021 in een stijgende fosfaatbenuttingsgraad op bodemniveau.
Stijgende lijn in fosfaatbenutting zet niet door in 2022
De kentering in de gewasafvoer vanaf 2018-2020 en ook in 2022 onder andere veroorzaakt door de droogte in het groeiseizoen, leidde tot een lagere fosfaatbenutting in de die jaren. De fosfaatbenutting op bodemniveau was in 2006 gemiddeld 82% en liep op naar 119% in 2014 en bleef daarna tot en met 2017 ruim boven de 100%. Het is mogelijk dat de benuttingsgraden boven de 100% uitkomen. Dat kan optreden als er per saldo een onttrekking van fosfaat uit de bodemvoorraad is. Deze hoeveelheid fosfaat komt terug in het oogstbare product maar wordt, naast meststoffen, niet als aanvoer geteld.
In 2022 is – op het jaar 2006 na – het diepterecord bereikt: de fosfaatbenuttingsgraad was in dat jaar 85% (2006: 82%). De hoge niveaus van de jaren 2014-2017 en 2021 met een gemiddelde benuttingsgraad van boven de 100%, worden behaald bij goede weersomstandigheden.
Kleiregio: 88% benutting in 2022
In 2022 bedroeg de fosfaatbenutting op bodemniveau in de Kleiregio 88%. In de Zand- en Veenregio’s was de fosfaatbenuttingsgraad in 2022 respectievelijk 81 en 87%. Alle grondsoortregio’s laten over het algemeen een stijgende lijn zien in de periode 2006-2017 met schommelingen tussen jaren. In alle grondsoortregio’s ligt de fosfaatbenuttingsgraad in 2022 op een lager niveau dan de vijf voorafgaande jaren.
|