| Stikstofbodemoverschot per ha - Derogatiebedrijven |
Fluctuerend stikstofbodemoverschot in laatste 5 jaar
|
30-10-2024
|
De aan- en afvoer van stikstof op bedrijfsniveau bepaalt naast het bedrijfsoverschot ook in belangrijke mate het bodemoverschot. Het stikstofbodemoverschot op bedrijven in het derogatiemeetnet is daarnaast ook afhankelijk van stikstofaanvoer via depositie, via binding (vlinderbloemigen) en via mineralisatie en van stikstofafvoer door gasvormige verliezen. Het stikstofbodemoverschot op bedrijven in het derogatiemeetnet bedroeg in 2022 gemiddeld 171 kg/ha en week daarmee niet significant af van het langjarige gemiddelde (2006 tot en met 2021).
|
Stikstofbodemoverschot fluctueert de laatste jaren
Het gemiddelde stikstofoverschot op de bodembalans steeg in 2022 ten opzichte van 2021 met 21 kg naar 171 kg stikstof per hectare. Het stikstofbodemoverschot in 2022 week daarmee niet significant af van het langjarig gemiddelde, maar over de gehele periode 2006 tot en met 2022 laat het stikstofbodemoverschot wel een dalende trend zien. Na 2017 valt op dat het stikstofoverschot op de bodembalans fluctueert tussen opeenvolgende jaren, zoals ook te zien is bij het stikstofbedrijfsoverschot. In 2022 realiseerde 25% van de bedrijven in het derogatiemeetnet een stikstofbodemoverschot lager dan 133 kg/ha, terwijl de 25% bedrijven met het hoogste stikstofbodemoverschot boven 220 kg/ha zat. Het stikstofbodemoverschot lag in alle jaren het hoogst in de Veenregio als gevolg van de hoge berekende stikstofaanvoer via mineralisatie in deze regio (gemiddeld 95 kg/ha in 2022). In 2022 bedroeg het stikstofbodemoverschot in de Veenregio gemiddeld 200 kg/ha. In de Lössregio was het stikstofbodemoverschot het laagst met gemiddeld 130 kg/ha. De regio’s Klei, Zand 250 en Zand 230 zaten daartussenin met een stikstofbodemoverschot van respectievelijk 156, 166 en 169 kg/ha. Over de gehele periode 2006 tot en met 2022 laten vier van de vijf grondsoortregio’s een dalende trend in het stikstofbodemoverschot zien. Alleen in de Lössregio is er geen dalende (maar ook geen stijgende) trend.
Stikstofdepositie- en stikstofbinding weinig veranderd in 2022
Naast de aanvoerposten die in de berekening van het stikstofbedrijfsoverschot worden meegenomen (voer, kunstmest, dierlijke mest, overige organische mest, dieren en overig), wordt in de berekening van het stikstofbodemoverschot ook rekening gehouden met de aanvoer van stikstof door depositie, stikstofbinding via vlinderbloemige gewassen en mineralisatie op bedrijven met veen- en/of moerige gronden. In 2022 ging het in totaal om 51 kg/ha en week daarmee niet veel af van het voorgaande jaar (52 kg/ha). De stikstofaanvoer via depositie op bedrijven in het derogatiemeetnet is gemiddeld gedaald van 31 kg/ha in 2006 naar minder dan 20 kg/ha sinds 2019. De aanvoer als gevolg van stikstofbinding door vlinderbloemige gewassen bedroeg in de beginjaren van het derogatiemeetnet 12 kg/ha, vanaf 2010 gaat het om 6 tot 8 kg/ha. De stikstofaanvoer door mineralisatie van organische bodems bedroeg in 2022 26 kg/ha op bedrijven in het derogatiemeetnet en week daarmee niet veel af van het voorgaande jaar (25 kg/ha). Op derogatiebedrijven in de Veenregio nam de stikstofaanvoer door mineralisatie in de periode 2008-2014 toe van 82 naar 95 kg/ha. In de jaren erna varieerde dit van 91 (2018) t/m 95 kg/ha (2017 en 2022). In de andere grondsoortregio’s speelde mineralisatie een veel kleinere rol. In 2022 ging het om respectievelijk 15, 7, 5 en 0 kg/ha in de regio’s Zand 250, Zand 230, Klei en Löss.
Stikstofafvoer door gasvormige emissies gestegen in 2022
De afvoer van stikstof door weide-, stal- en opslag- en mestaanwendingsemissie bedroeg in 2022 gemiddeld 61 kg/ha op bedrijven in het derogatiemeetnet ten opzichte van 58 kg/ha in 2021. De gasvormige emissie uit mestaanwending enerzijds en uit stal en opslag anderzijds waren hierbij in 2022 respectievelijk 22 en 38 kg/ha. De gasvormige emissie bij weiden bedroeg slechts 1 kg/ha. Over de gehele periode 2006-2022 varieerde de totale emissie van 52 tot en met 66 kg stikstof per hectare en is een stijgende trend waarneembaar. De totale emissie was in 2022 het laagst in de regio Zand 250 met 56 kg/ha en het hoogst in de regio’s Veen en Klei met respectievelijk 64 en 65 kg/ha.
|