| Verduurzaming dierlijk eiwit- en visketen - Land- en tuinbouw |
Domein Dierlijk eiwit en Vis: de hotspots op het gebied van verduurzaming
|
14-12-2020
|
De Monitor Voortgang Verduurzaming Voedselketens (MVVV) is gemaakt om inzicht te geven in de voortgang die de Nederlandse voedselsector in de laatste periode heeft gemaakt op de belangrijkste duurzaamheidskwesties, de zogenaamde hotspots. Een hotspot is een activiteit binnen de voedselketen van een product die grote impact heeft op de duurzaamheid van de gehele keten.
|
De Monitor Voortgang Verduurzaming Voedselketens (MVVV) is gemaakt om inzicht te geven in de voortgang die de Nederlandse voedselsector in de laatste periode heeft gemaakt op de belangrijkste duurzaamheidskwesties, de zogenaamde hotspots. Een hotspot is een activiteit binnen de voedselketen van een product die grote impact heeft op de duurzaamheid van de gehele keten.
Domein dierlijk eiwit en vis in deze monitor
In dit onderzoek staat het domein dierlijk eiwit en vis centraal. Het overzicht laat zien waar voor in Nederland geconsumeerd voedsel vooruitgang is geboekt of waar er nog een tandje bij kan en vaak ook moet, wat betreft duurzaamheid.
Binnen sommige hotspots zijn de gestelde doelen bereikt: de issue milieu-impact door teelt diervoedergrondstoffen en antibiotica in de veehouderij zijn voorbeelden daarvan. Alhoewel dit in beide gevallen ook heeft geresulteerd in nieuwe toekomstige doelen.
Hotspots met minder vooruitgang in de afgelopen jaren en/of een aantal aandachtspunten zijn de antifouling problematiek in de visserij (het beschermen van boten met speciale verf om groei van bio organismen tegen te gaan), dierenwelzijn, luchtkwaliteit, energieverbruik, methaanemissies, gezondheid, veiligheid en welzijn van medewerkers en mest-management.
Belangrijkste uitkomsten voor dierlijke eiwitten en vis.
Op het gebied van antibiotica zien we dit jaar een reductie van bijna 70% ten opzichte van 2009. De doelstelling is hiermee gehaald bij de veehouderij. Nieuw beleid richt zich vooral op het terugdringen van het aantal veelgebruikers van antibiotica.
Het antifouling middel Tributylin wordt sinds 2010 niet meer legaal geëmitteerd door Nederlandse schepen. Dit middel houdt de groei van organismen tegen op het deel van het schip dat onder water ligt. Maar er wordt nog wel koperhoudend antifouling middel gebruikt. Het gebruik hiervan nam tussen 2010 en 2013 af, maar na 2013 is er geen monitoringsysteem meer voor en ontbreken er data.
Doelstellingen voor duurzaam gecertificeerde soja en palmproducten in diervoer zijn gehaald. In 2018 zijn nieuwe doelstellingen opgesteld om het aandeel eiwit van eigen grond te verhogen in de melkveehouderij. Hiervan zijn de cijfers nog niet bekend.
De omzet van duurzame eieren en zuivel steeg in 2019. Maar groei in het aandeel vlees met een Beter Leven keurmerk is al drie jaar gestagneerd. Het aandeel biologisch vlees, vis, zuivel en eieren blijft al een aantal jaar ver achter op de groei van andere keurmerken. Er is geen duidelijke stijging of daling te zien op het gebied van welzijnsovertredingen en stalbranden.
De uitstoot van stikstof en fosfaat is de afgelopen jaren gedaald en ligt onder het vastgestelde stikstof- en fosfaatplafond. Er zijn nog steeds overschrijdingen van de 50 mg waterkwaliteitsdoelstelling van de nitraatrichtlijn.
Zowel veehouderij als visserij en de verwerkende industrie boeken vooruitgang in energie-efficiëntie. Zelf energie opwekken gaat nog niet zo hard in deze sectoren. De melkveehouderij loopt flink achter op de doelstelling om 16% van de eigen energieconsumptie zelf op te wekken.
Het ziekteverzuim onder medewerkers in de veehouderij is licht gestegen. Het aantal dodelijke ongevallen in de veehouderij lag in 2019 een stuk lager dan in voorgaande jaren. Er zijn geen cijfers beschikbaar voor de verwerkende industrie en de Retail.
Afval en restwater heeft in Nederland geen belangrijke impact op het milieu. Proceswater wordt namelijk eerst gereinigd voordat het geloosd wordt.
Luchtkwaliteit is een belangrijk aandachtspunt. Sinds 2010 is uitstoot door de landbouw, zoals fijnstof, stikstofdioxide en ammoniak toegenomen of beperkt afgenomen.
Verder is de methaanuitstoot, na een fikse reductie tussen 1990 en 2010 weer gestegen. In het Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik zijn reductiedoelstellingen vastgesteld voor de veehouderij voor 2030.
Over deze monitor
Uit vooronderzoek in de periode 2016-2018 is gebleken dat een allesomvattende duurzaamheidsmonitor voor Nederlandse voedselketens niet haalbaar is omdat onvoldoende publieke data beschikbaar zijn, de verschijningsfrequentie van data te laag is en het verzamelen van ontbrekende data duur is.
In plaats van een allesomvattende duurzaamheidsmonitor is in dit onderzoek, dat gefinancierd is door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, gefocust op hotspots en op het inventariseren van de informatie die al (systematisch) wordt verzameld, de informatie die nog ontbreekt en hoe deze informatie dan verzameld kan worden.
In tegenstelling tot de Monitor Duurzaam Voedsel die kijkt naar aankoop van duurzaam voedsel met een keurmerk door consumenten wordt in deze monitor ketenbreed gekeken hoe sectoren scoren op duurzaamheidsindicatoren zoals emissies, gebruik van antibiotica, veiligheid van personeel en dierenwelzijn. In de Monitor Voortgang Verduurzaming Voedselketens vormt de Monitor Duurzaam Voedsel wel een belangrijke kern.
De hoeveelheid eiwitrijke mengvoergrondstoffen die we van buiten de EU importeren fluctueren sterk en nemen niet duidelijk af. De niet regionale grondstoffen soja en palmproducten die we invoeren voldoen via certificeringsschema’s wel aan verschillende eisen rondom ontbossing.
Vervolg
De komende jaren worden andere domeinen aan de MDVV toegevoegd: aardappelen, groenten en fruit (2021), droge kruidenierswaren (2022) en tropische producten en dranken (2023).
Het volledige rapport is hier te lezen.
Samenvattende tabel:
|