| Nederland versus andere EU landen - Akkerbouw |
Nederlandse akkerbouw in de EU-kopgroep met hoge opbrengsten en inkomens per hectare
|
20-1-2022
|
De akkerbouwbedrijven in Nederland scoren wat betreft inkomen uit bedrijf in de EU iets beter dan tien jaar geleden. Toch is Nederland in de periode 2017-2019 in vergelijking met zeven andere landen op de ranglijst gedaald, van plaats twee naar plaats drie in vergelijking met de periode van tien jaar daarvoor (2007-2009). Bij de opbrengsten blijft Nederland op de eerste plek staan. Binnen de groep vergelijkbare akkerbouwbedrijven wat betreft omvang (100-500KSO), waar in Nederland ruim de helft van de bedrijven in vallen, scoren een drietal landen beter qua inkomen per bedrijf en staat Nederland op plaats vier van de acht landen. Wordt gekeken naar inkomen per hectare dan doet Nederland het met plaats twee beter vanwege het intensive bouwplan.
|
Kenmerken akkerbouwbedrijven Nederland in vergelijking met andere landen in de EU
De relatieve omvang van de akkerbouwbedrijven in Nederland in 2017-2019 ligt rond het (gewogen) gemiddelde van de gepresenteerde acht landen (tabel). Door het intensieve bouwplan met veel aardappelen en bieten is de omvang in Standaard Opbrengst (SO) gemeten het grootst. Naast opbrengsten uit agrarische activiteiten brengen verbredingsactiviteiten in Nederland ook nog 26.000 euro extra op. Denemarken spant wat dat betreft de kroon met nevenopbrengsten van gemiddeld 85.000 euro over de periode 2017-2019. Mede hierdoor is in Denemarken het verschil tussen de werkelijke en genormaliseerde opbrengst het grootst met een factor 2. Polen kent vele kleine akkerbouwbedrijven en daarom is de gemiddelde omvang in hectare en SO ook laag. De ondergrens voor deelname aan het boekhoudnet is in Polen (en ook in Italië) 4.000 euro SO, terwijl deze voor Nederland en de ons omringende landen hoger en vaak 25.000 euro is. Gemiddeld zijn de opbrengsten in Polen 1.000 euro SO per hectare, in Nederland zijn deze ruim vier keer zo hoog. Daar staat tegenover dat de betaalde kosten per hectare in Nederland ook het hoogst zijn, in Polen zijn deze een factor zeven lager zijn. De betaalde rentekosten zijn in Denemarken (lage solvabiliteit) het hoogst. Nederland scoort hierin ook hoog. In Polen en Italië zijn deze slechts enkele honderden euro’s. De optelsom van deze factoren resulteert in een inkomen uit bedrijf dat in Denemarken het hoogst is en in Polen het laagst.
Kenmerken van akkerbouwbedrijven in acht EU landen 2017-2019 |
| Structuurkenmerken | | | | | | | | | | Aantal bedrijven (x. 1.000) | 6,6 | 12,9 | 46,1 | 86,9 | 318,2 | 193,9 | 8,4 | 27,1 | | Hectare | 58 | 110 | 126 | 116 | 23 | 26 | 59 | 177 | | Standaardopbrengst in keuro | 146 | 151 | 214 | 170 | 23 | 63 | 250 | 241 | | Opbrengsten | | | | | | | | | | Opbrengsten (exclusief EU-toeslagen) in keuro | 154 | 311 | 215 | 173 | 22 | 52 | 319 | 289 | | Opbrengsten/hectare in euro | 2.667 | 2.842 | 1.708 | 1.489 | 988 | 2.010 | 5.445 | 1.628 | | Opbrengsten uit nevenactiviteiten in keuro | 8 | 85 | 20 | 7 | 0 | 4 | 26 | 29 | | Subsidies (incl EU betalingen) in keuro | 20 | 34 | 45 | 31 | 7 | 12 | 25 | 48 | | Aandelen (%) | | | | | | | | | | Aandeel granen in opbrengsten (%) | 24 | 25 | 35 | 46 | 48 | 29 | 8 | 44 | | Aandeel aardappelen in opbrengsten (%) | 17 | 5 | 10 | 7 | 6 | 3 | 36 | 8 | | Aandeel bieten in opbrengsten (%) | 10 | 1 | 6 | 5 | 4 | 1 | 9 | 3 | | Kosten | | | | | | | | | | Betaalde kosten in keuro | 129 | 255 | 225 | 172 | 21 | 39 | 288 | 280 | | Idem / hectare in euro | 2.232 | 2.332 | 1.789 | 1.479 | 935 | 1.517 | 4.923 | 1.578 | | Waarvan kunstmest in keuro | 10 | 16 | 18 | 21 | 4 | 4 | 11 | 28 | | betaalde rente in keuro | 4 | 25 | 4 | 3 | 0 | 0 | 19 | 6 | | energie in keuro | 6 | 10 | 18 | 11 | 2 | 5 | 18 | 18 | | idem / hectare in euro | 107 | 95 | 143 | 91 | 102 | 186 | 314 | 102 | | onderhoudskosten in keuro | 10 | 28 | 22 | 16 | 2 | 2 | 22 | 24 | | idem / hectare in euro | 180 | 260 | 178 | 138 | 74 | 67 | 376 | 136 | | Inkomen uit bedrijf in keuro | 45 | 90 | 35 | 32 | 8 | 24 | 55 | 57 |
Ontwikkeling inkomen en opbrengsten alle akkerbouwbedrijven per land
Van de landen in figuur 1 staan de akkerbouwbedrijven in Nederland qua opbrengsten (exclusief toeslagen en subsidies) op plek drie na Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. In Polen en Italië zijn de opbrengsten per bedrijf laag. In Denemarken is het inkomen in absolute zin het meest toegenomen tussen 2007-2009 en 2017-2019 dankzij een forse stijging van de opbrengsten (+75%) die mede het gevolg is van een toename in de bedrijfsomvang van 25 hectare (+28%) en hogere neveninkomsten. Door de sterkere stijging van de opbrengsten dan de bedrijfsomvang is de intensiteit fors toegenomen in 10 jaar tijd. Het inkomen in Denemarken is vervijfvoudigd. In Nederland is de omvang met 3 hectare gestegen en de opbrengsten met 21%. Doordat ook de kosten met bijna een kwart stegen, is het inkomen nauwelijks toegenomen in 10 jaar tijd. In België, Duitsland, en Frankrijk is de omvang in hectares iets afgenomen; in Polen zelfs met 1/3. Mede hierdoor is in deze landen het inkomen gedaald of nauwelijks gestegen.
Op de ranglijst van de acht onderscheiden landen qua inkomen staat Nederland in 2017-2019 op plaats drie en is hiermee één plaats gedaald ten opzichte van 2007-2009. Wat betreft de opbrengsten blijft Nederland op plaats één staan, maar Denemarken komt in rap tempo dichterbij. Het verschil met het Verenigd Koninkrijk is vrijwel onveranderd.
Wat betreft de gevoeligheid voor hogere energie-, grondstof- en kunstmestprijzen en rente laat de tabel zien dat het niveau van deze kosten per ha niet alleen in Nederland maar ook in Denemarken, Duitsland en Verenigd Koninkrijk hoog is. Indien de kosten van energie, kunstmest, onderhoud en rente met 10% zouden stijgen, heeft dit voor de genoemde landen het meest negatieve effect. Gerelateerd aan het inkomen vallen de negatieve effecten in Denemarken door het hoge inkomen mee, zijn deze het grootst in Duitsland en in Italië het geringst. Door het lagere inkomen in Frankrijk is daar het relatieve effect ook nog groot.
Inkomen per hectare op vergelijkbare bedrijven
Het beeld is voor akkerbouwbedrijven in dezelfde landen iets anders indien een vergelijking plaatsvindt voor de vergelijkbare bedrijven wat betreft omvang (100-500K SO). Nederland heeft, zowel in de begin- als in de eindperiode, een vrij hoog inkomen per hectare (zie figuur). Alleen Italië scoort in beide perioden hoger. Opgemerkt moet worden dat in Nederland iets meer dan de helft van de akkerbouwbedrijven in deze grootteklasse zit. In Italië en Polen is dit respectievelijk 12 en 3% (door de eerdergenoemde lage ondergrens voor deelname aan het boekhoudnet).
Het inkomen op bedrijfsniveau in 2017-2019 is in de groep middengrote bedrijven voor Nederland iets ongunstiger dan bij de vergelijking met alle akkerbouwbedrijven. Nederland staat op plek vier in de ranglijst en staat hiermee één plek lager dan bij alle akkerbouwbedrijven het geval is.
Concluderend kan worden gesteld dat Nederland in de grootteklassen 100-500K SO op plaats vier van de acht landen staat als wordt gekeken naar het inkomen uit bedrijf en op plek twee bij het inkomen per hectare.
|