Mijn agrimatie
v

Agrimatie - informatie over de agrosector

Agrimatie > Thema's > Voedselprijzen
     
Voedselprijzen
Kies een indicator
Actuele voedselprijzen - Brood

Broodprijs stabiliseert op een hoger prijsniveau, tarweprijs daalt nog iets verder
22-2-2024

De consumentenprijsindex van brood en broodproducten is in november 2023 uitgekomen op 133 punten (2015=100), vrijwel gelijk aan het niveau van twee maanden ervoor. Het is 10% hoger dan in november 2022, en 21% hoger dan twee jaar terug. De producentenprijsindex is uitgekomen op 132 punten in november 2024, 1% lager dan in september 2023 en 12% hoger dan een jaar eerder. De prijsindex van tarwe af boerderij daalde verder in november 2023 en kwam uit op 127 punten, 2% lager dan twee maanden eerder en 35% lager dan in dezelfde maand vorig jaar.



Prijsontwikkeling
De consumentenprijsindex van brood is in november 2023 uitgekomen op 133 punten (2015=100), vrijwel gelijk aan het niveau van september maar nog steeds 10% hoger ten opzichte van een jaar geleden en 21% hoger dan twee jaar terug. De producentenprijsindex is uitgekomen op 132 punten in november 2024, 1% lager dan in september 2023 en 12% hoger dan een jaar eerder. De consumenten- en producentenprijzen zijn op korte termijn weinig gevoelig voor veranderende telersprijzen. Deze stabiliteit is te verklaren vanuit het feit dat de industrie de grondstofvoorziening en de bijbehorende prijsrisicoā€™s afdekt met contracten. De prijs van brood was dan ook vrij stabiel en lag lang rond de 100 punten tot eind 2021.
Sinds begin 2022 is dit veranderd en zijn de prijzen gaan stijgen als gevolg van de oorlog tussen Rusland en OekraĆÆne. Door de oplopende grondstof- en energieprijzen en hogere personeelskosten zijn de productiekosten in de bakkerijen afgelopen jaar gestegen. Momenteel stabiliseert dit, maar historisch gezien staan de CPI en PPI nog steeds op een hoog niveau.

Bij de start van het seizoen 2021-2022 ā€“ na de oogst in augustus 2021 ā€“ daalde de telersprijsindex van tarwe eerst naar 136 punten, maar steeg daarna naar een recordhoogte van 236 punten in juni/juli 2022. Sindsdien is de tarweprijs weer gedaald, op basis van positieve oogstverwachtingen voor seizoen 2023-2024. De prijsindex van november 2023 lag op 127 punten. Dit is 2% lager dan twee maanden eerder en een daling van 35% ten opzichte van september 2022. N.B. De prijsindex af boerderij betreft de prijzen van Nederlandse zachte tarwe en spelt en niet die van de wereldmarktprijs van harde tarwe.

De prijzen voor tarwe op de internationale graanmarkten naderen het niveau van de jaren voor het uitbreken van de oorlog. Dit is opmerkelijk aangezien de wereldwijde tarwevoorraden de laagste zijn sinds het seizoen 2016-2017. Het Amerikaanse landbouwministerie USDA heeft dit bevestigd en schat de globale tarwevoorraden op 259,4 miljoen ton. De lage voorraden zijn voornamelijk toe te schrijven aan China, OekraĆÆne en India. De beperkte voorraden worden gecompenseerd door grote aanvoer vanuit Rusland en ook het niveau van de exportvolumes vanuit de havens van Odessa nemen weer behoorlijk toe tot het gebruikelijke niveau voor OekraĆÆne via de zeeroute. Bovendien stelt het ICG Grain Market Report dat de slechtere oogsten als gevolg van uitdagende weersomstandigheden wereldwijd worden gecompenseerd door het wereldwijd grotere areaal beschikbaar voor graan. Wereldwijd ligt de productieraming nu op circa 788 miljoen ton.

Keten
De keten van brood omvat 6 ketenschakels tot aan consumptie. De eerste stap in de keten is de teelt van graan of tarwe. Vervolgens wordt de tarwe tot meel gemalen in maalderijen die de baktarwe kopen via de wereldmarkt, rechtstreeks van boeren of collecteurs of via termijnmarkten. De maalderij brengt haar meel naar industriƫle of ambachtelijke bakkerijen die het daarna laten verpakken en distribueren naar de retail of foodservice-partijen zoals supermarkten, speciaalzaken en cateringorganisaties.

Akkerbouwbedrijven: Het merendeel van de ruim 1 miljoen ton tarwe die jaarlijks door circa 5600 Nederlandse akkerbouwers (CBS, 2023) wordt geproduceerd, is zachte tarwe. Deze is minder geschikt als baktarwe en wordt grotendeels benut als veevoer. Slechts ongeveer 100.000 ton van het in Nederland geproduceerde graan - vooral tarwe - wordt verwerkt door de Nederlandse maalindustrie.

Industrie: De brood- en deegwarenindustrie bestaat uit brood- en banketbakkerijen, de banket- en koekindustrie en de deegwarenindustrie. Er zijn inmiddels ruim 4.300 brood- en banketbakkerijen in Nederland, ook wel warme bakkers genoemd (CBS, 2023). Dit is een behoorlijke stijging ten opzichte van het jaar 2007 (start van de CBS-reeks) toen het er nog circa 2.500 waren. Industriƫle bakkerijen produceren het brood voor de supermarkten. Het volume dat zij produceren is groot, maar hun aantal is klein en de markt is geconcentreerd. Twee Nederlandse industriƫle bakkerijen produceren 40 tot 60% van het brood en banket. Meel wordt vaak rechtstreeks gekocht bij maalderijen. Tot 2018 was Meneba de grootste maalderij in Nederland met een marktaandeel van 65%. In 2018 is Meneba overgenomen door het Belgische Dossche Mills, een van de grootste maalderijen van Europa. Daarnaast kent Nederland twee middelgrote maalderijen en een aantal kleinere. De maalderijen importeren gezamenlijk rond de 80% van de tarwe, voornamelijk uit Frankrijk en Duitsland. De top vijf leveranciers van bakkerijgrondstoffen (in willekeurige volgorde) zijn Zeelandia, Beko, Koopmans Meel, Meneba/Dossche Mills en Bakeplus.

Afzet: Hoewel warme bakkers in populariteit groeien, wordt het merendeel van het brood, ruim 80%, nog altijd verkocht in de supermarkten.

Prijsvorming
Ten opzichte van de prijzen af boerderij zijn de consumentenprijzen en producentenprijzen stabiel. IndustriĆ«le bakkerijen hebben vaak langlopende relaties met supermarkten, door de complexiteit van het productieproces en de specificaties van hun afnemers. Soms worden meerjarige contracten opgesteld. Prijzen worden daarin niet vastgelegd. De grondstoffen bestaan behalve uit meel, uit ingrediĆ«nten als oliĆ«n en vetten, suiker, eieren, en enzymen of halffabricaten (mixen) en broodverbetermiddelen. Ook prijsontwikkelingen in deze ketens beĆÆnvloeden de producentenprijs. De beurs van Rouen is een belangrijk ijkpunt voor de prijs waarvoor industriĆ«le bakkerijen tarwe inkopen. Zij stellen contracten op met maalderijen om hoeveelheden af te dekken. De graanprijs af boerderij fluctueert van jaar tot jaar en is sterk afhankelijk van de vraag- en aanbodontwikkelingen op de mondiale markt. Het weer heeft grote invloed. De graanprijs bestaat uit een basisprijs en toeslagen voor kwaliteit.



Kies een keten
Contactpersoon
Elsje Oosterkamp
0317 484655
 

Alles over
  • Algemeen
    >
  • Economie
    >
  • Maatschappij
    >
  • Milieu
    >
Referenties
  • Gegevens over de PPI 2012-heden van CBS Statline (Indices van laatste 5 maanden zijn voorlopige gegevens).
  • Gegevens over de gebruikte PPI 2005-2012 van CBS Statline.
  • Gegevens over de gebruikte CPI 2000-heden van CBS-Statline (indices van de laatste maand zijn voorlopige gegevens).


Meer informatie
Toelichting indicator
Thema omschrijving
Beleidsinformatie
Archief



naar boven