| Productiewaarde primaire sector - Land- en tuinbouw |
Productiewaarde 1,0% lager
|
18-12-2024
|
De productiewaarde van de agrarische sector is in 2024 uitgekomen op 41 miljard euro, zo’n 1% lager dan in 2023. Dit is vooral het resultaat van een lager productievolume en een nagenoeg gelijk gebleven gemiddelde prijsontwikkeling. De ontwikkeling van de productiewaarde verschilt per sector. Zo steeg de productiewaarde van de rundveehouderij en de tuinbouw met respectievelijk 6% en 3%, maar daalde die van de intensieve veehouderij (-8,5%) en de akkerbouw (-5%).
|
Productiewaarde akkerbouw ruim boven 6,5 miljard euro
De productiewaarde van de akkerbouw is in 2024, na de eerdere stijgingen in 2021, 2022 en 2023, dit jaar gedaald met iets meer dan 5% tot 6,7 miljard euro. Het volume daalde gemiddeld met zo’n 1%, maar vooral de gemiddelde prijs wordt dit jaar bijna 4,5% lager geraamd. Het productievolume van granen (-30,5%) en suikerbieten (-3%) daalde, terwijl de productie van aardappelen en voedergewassen nagenoeg gelijk bleef. Door de natte start van het voorjaar zijn er minder granen ingezaaid, ook viel de oogst erg tegen. Ook het aanhouden van bufferstroken en groene braakverplichtingen hebben geleid tot minder areaal. Het is lang geleden dat de graanoogst zo beperkt was.
De zetmeelaardappelen doen het goed: er is een ruime oogst en een hoog zetmeelgehalte. De productie van consumptie- en pootaardappelen was ondanks de hoge ziektedruk goed. Bij consumptieaardappelen is er iets meer verlies in de bewaring door slecht weer bij de oogst. Alleen het productievolume van uien nam dit jaar sterk toe (+10%). De suikerbietenoogst is redelijk, maar de suikerprijs is sterk gedaald. Dit jaar daalde de prijs van graan (-10%) voor het tweede jaar op rij. Na de fors hogere prijzen voor uien (+77%) van vorig jaar is de uienprijs dit jaar fors gedaald (-45%). Alleen voor aardappelen (+7%) worden dit jaar hogere prijzen geraamd. Voedergewassen brachten in 2024 zo’n 2,5% minder op. Voor zowel aardappelen en uien is hier gerekend met een gemiddelde prijs voor het kalenderjaar.
Toename productiewaarde tuinbouw
De productiewaarde van de tuinbouw is in 2024 met zo’n 3% gestegen tot ongeveer 13,7 miljard euro. Bij zowel groenten als bij bloemen en planten was er in 2024, net als in 2023, een daling van de productie. Dit hangt voor de glastuinbouwproducten nog altijd samen met de hoge energiekosten. Bij de sierteeltsector (bloemen en plantmateriaal) ging de afname van de productie (-1%) samen met een forse toename van de prijs (+12%). Deze goede prijzen zijn toe te schrijven aan een minder grote aanvoer uit het buitenland (onder andere door duurdere vrachtruimte vanuit Kenia). Bij bloembollen nam de productie sterk af (-8%) en ook bij planten en boomkwekerijproducten was de productie kleiner (-2%). Bij verse groenten bleef het totale productievolume nog wel op peil, maar daalde de waarde onder invloed van lagere prijzen met 2%. Met name voor paprika (-5%) en tomaat (-10,5%) zijn dit jaar lagere prijzen geraamd, terwijl komkommer dit jaar een sterke prijsstijging (+15%) liet zien. De totale productiewaarde van fruit neemt toe (1,5%). Dit is de som van een lagere productie (-6,5%) en voor het tweede achtereenvolgende jaar een hogere prijs (+8,5%). Met name de opbrengstprijs voor appels steeg opnieuw fors (+31%).
Hogere prijzen voor melk
De productiewaarde van de totale veehouderij is in 2024, ten opzichte van 2023, gering gedaald van 15,3 miljard tot 15,2 miljard euro. Bijna 60% van de productiewaarde komt voor rekening van de rundveehouderij (inclusief melk) en het overige deel voor de intensieve veehouderij. Voor 2024 wordt een lagere productie bij melk geraamd (-2%) door de afname van de veestapel en als gevolg van blauwtong onder melkvee. De productie van rundvee en kalveren blijft nagenoeg gelijk, terwijl die van varkens en pluimvee, als gevolg van een kleinere veestapel, een daling laat zien van respectievelijk 2% en bijna 3%. In de veehouderij worden in 2024 voor varkens (-10,5%), eieren (-8%) en pluimvee (-4%) lagere prijzen geraamd. Voor rundvee, kalveren en melk werden hogere prijzen gerealiseerd van respectievelijk +1%, +2% en +7,5%. In 2023 daalde de melkprijs nog zeer fors met 18,5%. Omdat ongeveer de helft van de Nederlandse melk tot kaas wordt verwerkt, is de ontwikkeling van de kaasprijs belangrijk. De EU-kaasprijs is in 2024 met circa 2% gestegen ten opzichte van 2023. Dit is overigens nog wel fors minder dan de sterke prijsstijgingen voor melkpoeder (+14%) en boter (+39%).
Prijsdaling voor energieproductie
De overige agrarische opbrengsten bestaan uit agrarische diensten en tweede activiteiten zoals productie van boerenkaas, productie van elektriciteit en minicamping. De agrarische dienstverlening is hierin veruit het belangrijkste onderdeel. Voor 2024 zijn voor de overige agrarische opbrengsten hogere volumes (2%) en gemiddeld lagere prijzen (-7%) geraamd. Agrarische diensten werden nog wel duurder (+3%), maar met name de sterke daling van de verkoopprijs (-16%) van opgewekte elektriciteit heeft aan deze prijsdaling sterk bijgedragen.
|