| Market outlook - Zuivel |
De vraag naar zuivelproducten blijft wereldwijd groeien door stijgende importvraag vanuit Azië en Afrika
|
31-1-2019
|
De wereldzuivelproductie groeit met circa 15 miljoen ton per jaar relatief snel. Meer dan 40% van die groei vindt plaats in India. De productiegroei in de EU is gematigd (bijna 1.4 miljoen ton per jaar), maar nog steeds sterker dan die van haar belangrijkste concurrenten Nieuw Zeeland en de Verenigde Staten.
Er is groeiende vraag zowel wereldwijd als in de EU naar zuivelproducten, met name voor kaas, boter en room. Door de noodzaak om meer naar derde landen te exporteren neemt de concurrentiedruk voor de EU toe. Voor de komende 10 jaar wordt in de EU een gemiddelde melkprijs (werkelijk vetgehalte) van €35.4 per 100kg verwacht.
|
Internationale zuivelprijzen begonnen in de laatste helft van 2016 te stijgen, een ontwikkeling die ook in 2017 nog doorging. In de eerste helft van 2018 daalden de prijzen, terwijl in de tweede helft de prijzen weer toenamen, mede als gevolg van de tegenvallende melkproductie door de droogte.
De druk vanuit milieubeperkingen gaat in steeds meer regio’s en lidstaten van de EU een rol spelen en heeft een remmende invloed op de ontwikkeling van de productiviteit. Dit zal naar verwachting in de toekomst alleen nog maar sterker worden.
In de projectie is ten aanzien van het beleid aangenomen dat Nederland de derogatie mag toepassen en dat het in 2018 geïntroduceerde systeem van fosfaatquotering onveranderd gehandhaafd blijft. Dit beperkt de toekomstige ontwikkeling van de rundveestapel. Ammoniak zou een nog meer beperkende factor kunnen zijn dan fosfaat, maar het is op dit moment onduidelijk hoe de regionale sturing uitwerkt. Het Europese Hof heeft in november 2018 een uitspraak gedaan die Nederland dwingt haar beleid aan te passen. Volgens het Hof voldoet het Nederlandse Programma Aanpak Stikstof (PAS), zoals dat sinds 2015 van toepassing is, niet. Het is nog niet duidelijk hoe dit zal gaan uitwerken. Hetzelfde geldt voor de impact van het klimaatbeleid op de melkveehouderij; ook dat is nog niet helder en daarom niet in de analyse meegenomen.
Melk
De EU melkprijs is sinds het begin van 2018 gestaag gestegen en komt in Nederland per eind van 2018 uit op circa 36 eurocent per liter. De gemiddelde melkprijs in 2018 is daarmee ongeveer gelijk aan die van 2017 en ligt wat boven het langjarig gemiddelde. Mede door de droogte is de Nederlandse melkproductie in 2018 naar schatting met enkele procenten gedaald, terwijl de melkproductie in de EU nog iets (circa 0.5%) is gestegen. De (gestandaardiseerde, kale) melkprijs zal naar verwachting het komende jaar iets toenemen, en zich daarna rond een niveau van circa 34 eurocent per liter stabiliseren.
In Nederland is in 2017 de veestapel met circa 90 duizend melkkoeien gereduceerd, waarna in 2018 de fosfaatquotering werd ingevoerd. Deze milieubeperking leidt tot een vertraging van de toekomstige groei van de melkproductie. In de eerste helft van 2018 lag de melkproductie hierdoor circa 2% lager dan anders het geval zou zijn geweest. Er zijn verbeteringsmogelijkheden voor melkveehouders met betrekking tot hun fosfaatmanagement en productieplanning.
Door de droogte van 2018 is er minder ruwvoer gewonnen dan normaal het geval is. Dit kan de melkproductie in het voorjaar van 2019 wat afremmen, maar dat effect zal naar verwachting beperkt zijn. Als gevolg van de droogte zijn er in 2018 naar schatting 1 procent meer koeien geslacht dan anders het geval zou zijn geweest (waaronder ook melkkoeien).
Boter
De Nederlandse prijs van boter steeg in 2017 in extreme mate met ca. 60%, naar 528 euro/100 kg. De EU- en wereldprijs stegen procentueel bijna vergelijkbaar met de Nederlandse prijsstijging. In 2018 zijn de EU- en wereldmarktprijzen van boter wat gedaald, maar liggen ze nog steeds op een hoog niveau. Voor de toekomst wordt een verdere daling verwacht al is onzeker hoe snel dat zal gaan. Verwacht wordt dat de boterprijs zich op een niveau zal stabiliseren dat hoger ligt dan het oude langjarig gemiddelde De productie en consumptie (binnenlands verbruik) zullen waarschijnlijk de komende jaren stabiel blijven. De EU export voor boter zal naar verwachting beperkt toenemen.
Kaas
Kaas is in de EU het zuivelproduct dat de beste en meest stabiele revenuen geeft en daarom een sleutelproduct in de melkverwaarding nu en in de toekomst. Ook de positieve rol van de wei-valorisatie (IFT) draagt daar aan bij.
De Nederlandse prijs van kaas was in 2017 relatief laag, maar vertoonde weer een voorzichtig herstel 2018. Daarmee volgde de Nederlandse kaasprijs de internationale ontwikkeling: De EU- en wereldmarktprijs stegen sinds het begin van 2018 met circa 7 procent. De Nederlandse en EU kaasprijs zal naar verwachting in de toekomst onder druk komen te staan als gevolg ven de toenemende EU export naar derde landen en de daaraan verbonden concurrentiedruk.
Kaas blijft echter ook met deze prijzen een relatief aantrekkelijk (winstgevend) product. De productie zal de komende jaren naar verwachting blijven toenemen, terwijl de consumptie (binnenlands verbruik) waarschijnlijk nog maar licht toeneemt. In andere regio’s in de EU wordt nog wel een verdere groei van de vraag naar kaas voorzien. De EU export van kaas naar derde landen bleef in 2018 wat achter, maar zal naar verwachting in de toekomst sterk toenemen.
Volle melkpoeder
De EU productie van volle melkpoeder is sinds het begin van 2018 gedaald, zoals ook werd verwacht in de Outlook van vorig jaar. Er is groei bij andere producten die concurreren met volle melkpoeder om het melkvet. Ook is de concurrentie die de EU ondervind van Nieuw Zeeland en Zuid-Amerika in 2018 toegenomen. Op langere termijn zal de productie naar verwachting licht afnemen en de consumptie ongeveer constant blijven.
Room
De Nederlandse prijs van room is ook in 2018 weer hoog en in 2018 nog wat gestegen ten opzichte van 2017 zoals in de outlook van vorig jaar al werd verwacht. Dit hangt deels samen met het boterprijs-effect (of de relatieve prijstoename van melkvet ten opzichte van melkeiwit). De consumptie en productie van room in Nederland ontwikkelt zich naar verwachting in de toekomst stabiel.
Magere melkpoeder
De Nederlandse prijs van magere melkpoeder (MMP) bleef in 2017 achter. De opgelopen interventievoorraden in de EU (en daarbuiten ook in de VS en India) zetten de prijsvorming van magere melkpoeder ook in 2018 onder druk. Ook in 2019 zal dit naar verwachting nog zo zijn als gevolg van het weer op de markt brengen van de bestaande voorraden. Niettemin laat de prijs in 2018 voor magere melkpoeder een herstel zien ten opzichte van 2017 dat zich in de toekomst verder zal voortzetten omdat de publieke voorraden naar verwachting snel verder zullen afnemen. Dit wordt deels gecompenseerd door een toename van de private voorraden en kan nog steeds wat druk zetten op de korte termijn prijsontwikkeling.
De vraag naar magere melkpoeder blijft volgens de FAO-OECD projecties, wereldwijd gezien, relatief wat achter bij de vraag naar melkvet-rijke producten. Met name vanuit Afrika neemt de vraag naar “melkpoeders” op deels plantaardig vet-basis, echter toe, waardoor er weer meer aanwendingsmogelijkheden voor MMP komen. Naar verwachting zal ook in de toekomst de ontwikkeling van de prijs van melkeiwit (en dus ook MMP) relatief achter blijven bij die van melkvet (boter, kaas, room).
In de EU en ook in Nederland zal de productie van mager melkpoeder de komende jaren toenemen. De consumptie van magere melkpoeder in Nederland neemt naar verwachting de komende jaren licht af. Nederland speelt een belangrijke rol in de handel in MMP in de EU.
|