| Stikstofbemesting per ha - Akkerbouw |
Verschillen in stikstofgebruik tussen regio’s nemen toe
|
21-12-2023
|
Op de akkerbouwbedrijven waarop het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) is gericht, zijn de verschillen tussen de regio’s in het gebruik van stikstof in de afgelopen 10 jaar duidelijk toegenomen. Op nationaal niveau was de totale stikstoftoediening via organische en anorganische meststoffen in 2022 circa 219 kg stikstof per ha. In de Kleiregio is het stikstofgebruik, in lijn met de ruimere gebruiksnormen voor gewassen op kleigrond, van alle regio’s het hoogst. In de periode 2018-2022 gebruikten de akkerbouwers in de Kleiregio per ha 240 kg aan stikstof. In dezelfde periode gebruikten de akkerbouwers in de Zand- en Lössregio’s ongeveer 40 respectievelijk 47 kg minder stikstof per ha dan de akkerbouwbedrijven in de Kleiregio. Oorzaken voor deze opgelopen verschillen tussen de Kleiregio en de Zand- en Lössregio’s zijn aanscherpingen in de gebruiksnormen voor gewassen op zand- en lössgrond en ontwikkelingen op de mestmarkt.
|
Toename in gebruik van stikstof via dierlijke mest in de Klei- en Zandregio’s
In de Zandregio is het gebruik van stikstofkunstmest teruggebracht. Dit gebruik daalde van gemiddeld 82 kg per ha in periode 2013-2017 naar 61 kg in de periode 2018-2022. Het gebruik via dierlijke mest steeg van gemiddeld circa 113 kg per ha in de periode 2013-2017 naar gemiddeld circa 119 kg per ha in de periode 2018-2022. De akkerbouwbedrijven in de Kleiregio zijn in de afgelopen 10 jaar geleidelijk aan meer stikstof uit dierlijke mest gaan gebruiken. In periode 2010-2015 was het gebruik via dierlijke mest gemiddeld circa 71 kg stikstof per ha. In de periode 2020-2022 steeg dit naar ongeveer 80 kg per ha. Het gebruik van kunstmest is in de Kleiregio gedaald. In de periode 2010-2015 was dit gemiddeld 140 kg stikstof per ha en in de periode 2020-2022 is dit gedaald naar een gemiddelde van circa 127 kg stikstof per ha. Per saldo heeft de toename in het gebruik via dierlijke mest geleid tot een beperkte stijging van het totale gebruik van stikstof in de Kleiregio. Door de sterke(re) toename in gebruik van stikstof uit dierlijke mest in de Kleiregio is het verschil in totaal stikstofverbruik met de Zandregio minder groot dan voorheen, maar nog altijd 40 kg per ha in 2022. In de Lössregio lag het stikstofgebruik via dierlijke mest in 2022 met 74 kg stikstof per ha onder het gebruik van akkerbouwbedrijven in de Kleiregio (80 kg/ha) en de Zandregio (126 kg/ha) in.
Aandeel van kunstmest in het stikstofgebruik slinkt
Op nationaal niveau is op de akkerbouwbedrijven waarop het LMM is gericht, in 2022 gemiddeld 45% van het stikstofgebruik afkomstig uit kunstmest en 43% uit dierlijke mest. De overige 12% is via overige organische meststoffen (zoals compost) aangevoerd. Bij de start van het gebruiksnormenstelsel lag het aandeel van kunstmest hoger. De akkerbouwers maken voor een aanzienlijk deel van de stikstofvoorziening dus gebruik van kunstmest, maar deze ‘afhankelijkheid’ is in de periode 2006-2022 wel afgenomen. Het minst afhankelijk zijn de akkerbouwbedrijven in de Zandregio. In deze regio was in de periode 2018-2022 gemiddeld 31% van de gebruikte stikstof uit kunstmest afkomstig. In de Kleiregio is het aandeel van kunstmest het meest afgenomen, maar met circa 54% in de periode 2018-2022 van alle regio’s nog wel het hoogst. In de Lössregio vertoont het aandeel van kunstmest weinig verandering.
|