| Stikstofbodemoverschot per ha - Derogatiebedrijven |
Stikstofbodemoverschot gedaald in 2021
|
7-9-2023
|
De aan- en afvoer van stikstof op bedrijfsniveau bepaalt naast het bedrijfsoverschot ook in belangrijke mate het bodemoverschot. Het stikstofbodemoverschot op bedrijven in het derogatiemeetnet is daarnaast ook afhankelijk van stikstofaanvoer via depositie, via binding (vlinderbloemigen) en via mineralisatie en van stikstofafvoer door gasvormige verliezen. Het stikstofbodemoverschot op bedrijven in het derogatiemeetnet bedroeg in 2021 gemiddeld 144 kg/ha en was nog niet eerder zo laag sinds het bestaan van het derogatiemeetnet (dat in 2006 is gestart).
|
Stikstofbodemoverschot niet eerder zo laag
Het gemiddelde stikstofoverschot op de bodembalans was in 2021 144 kg stikstof per hectare. Dat is 22 kg/ha minder dan in 2020 en 32 kg/ha lager dan het langjarige gemiddelde. Over de gehele periode 2006 tot en met 2021 laat het stikstofbodemoverschot een dalende trend zien. Voor alle jaren geldt dat de spreiding tussen bedrijven groot is. In 2021 realiseerde 25% van de bedrijven in het derogatiemeetnet een stikstofbodemoverschot lager dan 89 kg/ha, terwijl de 25% bedrijven met het hoogste stikstofbodemoverschot boven 185 kg/ha zat. Het stikstofbodemoverschot lag in alle jaren het hoogst in de Veenregio als gevolg van de hoge berekende stikstofaanvoer via mineralisatie in deze regio (gemiddeld 91 kg/ha in 2021). In 2021 bedroeg het stikstofbodemoverschot in de Veenregio gemiddeld 203 kg/ha. In de regio’s Löss en Zand 250 was het stikstofbodemoverschot het laagst met gemiddeld 119 kg/ha. De regio’s Zand 230 en Klei zaten daar tussenin met een stikstofbodemoverschot van respectievelijk 122 en 139 kg/ha. Over de gehele periode 2006 tot en met 2021 laten vier van de vijf grondsoortregio’s een dalende trend in het stikstofbodemoverschot zien. Alleen in de Lössregio is er geen dalende (maar ook geen stijgende) trend.
Stikstofdepositie- en stikstofbinding gestegen in 2021
Naast de aanvoerposten die in de berekening van het stikstofbedrijfsoverschot worden meegenomen (voer, kunstmest, dierlijke mest, overige organische mest, dieren en overig), wordt in de berekening van het stikstofbodemoverschot ook rekening gehouden met de aanvoer van stikstof door depositie, stikstofbinding via vlinderbloemige gewassen en mineralisatie op bedrijven met veen- en/of moerige gronden. In totaal ging het in 2021 om 52 kg/ha ten opzichte van 47 kg/ha in 2020. De stikstofaanvoer via depositie op bedrijven in het derogatiemeetnet is gemiddeld gedaald van 31 kg/ha in 2006 naar 17 kg/ha in 2020. In 2021 steeg de depositie naar 19 kg/ha. De aanvoer als gevolg van stikstofbinding door vlinderbloemige gewassen bedroeg in de beginjaren van het derogatiemeetnet 12 kg/ha, vanaf 2010 gaat het om ongeveer 8 kg/ha en vanaf 2013 om 6 à 7 kg/ha. Op derogatiebedrijven in de Veenregio varieerde de stikstofaanvoer door mineralisatie van organische bodems in de periode 2006-2018 van 80 tot 95 kg/ha en bedroeg in 2021 91 kg/ha. In de andere grondsoortregio’s speelde mineralisatie een veel kleinere rol. In 2021 ging het om respectievelijk 18, 6, 4 en 0 kg/ha in de regio’s Zand 250, Zand 230, Klei en Löss.
Stikstofafvoer door gasvormige gedaald in 2021
De afvoer van stikstof door weide-, stal- en opslag- en mestaanwendingsemissie bedroeg in 2021 gemiddeld 61 kg/ha op bedrijven in het derogatiemeetnet ten opzichte van 64 kg/ha in 2020. De gasvormige emissie uit mestaanwending enerzijds en uit stal en opslag anderzijds waren hierbij in 2021 respectievelijk 21 en 39 kg/ha. De gasvormige emissie bij weiden bedroeg slechts 1 kg/ha. Over de gehele periode 2006-2021 varieerde de totale emissie van 52 tot en met 67 kg stikstof per hectare en is een stijgende trend zichtbaar. De totale emissie was in 2021 het laagst in de Lössregio met 47 kg/ha en het hoogst in de regio’s Veen en Klei met respectievelijk 66 en 65 kg/ha.
|