| Fosfaatbodemoverschot per ha - Melkveehouderij |
Fosfaatbedrijfsoverschotten in 2019 2 kg per ha
|
8/6/2021
|
Melkveebedrijven waarop het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) betrekking heeft, hebben in 2019 gemiddeld een fosfaatoverschot van 2 kg per ha. In vergelijking met het uitzonderlijke droge jaar 2018 is het overschot veel kleiner en vergeleken met de jaren 2014-2017 waarin het fosfaattekort gemiddeld -3 kg per ha bedroeg, is het overschot in 2019 iets hoger. In de periode 1991-2019 namen de fosfaatoverschotten steeds verder af. In alle regio’s is een daling van het fosfaatbedrijfsoverschot zichtbaar in 2019, waarbij de Veenregio het hoogste overschot heeft (8 kg/ha) en de Lössregio het laagste overschot (een tekort van 5 kg/ha).
|
Variatie in overschot neemt af
Het gemiddelde fosfaatbedrijfsoverschot van melkveebedrijven in de Zandregio bedraagt 2 kg per ha in 2019. De spreiding (10-90-procentwaarde) rondom dit gemiddelde is -20 tot +25 kg fosfaat per ha, waarbij 80% van de melkveebedrijven in de Zandregio een overschot heeft tussen beide genoemde waarden. Tegelijk met de daling van het gemiddelde bedrijfsoverschot in de jaren voor 2019 neemt ook de spreiding af. De range waarin 80% van de melkveebedrijven in de Zandregio zich bevond in 1991 was 119 kg (het verschil tussen 19 en 138 kg/ha). Vlak na de eeuwwisseling was die 80%-range afgenomen tot ongeveer 60 kg fosfaatoverschot en daarna nam het overschot verder af tot bijna 40 kg fosfaat. In de Klei- en Veenregio deden zich vergelijkbare ontwikkelingen voor. Enkel in de Lössregio is de 80%-range veelal kleiner.
Aanvoer van fosfaatkunstmest is sterk gedaald
In de periode 2002-2019 is de fosfaataanvoer afgenomen (behalve in het jaar 2018), vooral de aanvoer via kunstmest. In de laatste jaren gebruikten melkveehouders nog nauwelijks fosfaatkunstmest. Dat komt vooral omdat vanaf 2014 het gebruik van fosfaatkunstmest niet meer is toegestaan op bedrijven met derogatie. Echter, niet alle melkveebedrijven maken gebruik van derogatie. Fosfaat wordt op melkveebedrijven vooral aangevoerd via het voer. Daarnaast is er aanvoer van fosfaat via organische mest, dieren en plantaardige producten. De gemiddelde aanvoer op melkveebedrijven bedraagt 63 kg fosfaat per ha in 2019. Dit is 5 kg per ha meer dan het vijfjarige gemiddelde over de periode 2014-2018.
De aanvoer van fosfaat in 2019 is het hoogst op melkveebedrijven in de Zandregio (67 kg/ha) en het laagst bij melkveebedrijven in de Veenregio (58 kg/ha). De aanvoer in 2019 ten opzichte van 2018 is gedaald doordat de voerproductie op het bedrijf hoger was waardoor er minder aanvoer van voedermiddelen nodig was. De matige gewasgroei door droge weersomstandigheden in 2018 noopten tot extra aankoop van veevoer en het vervroegd aanspreken van de voervoorraden. In dat opzicht was 2019 daarentegen een vrij gemiddeld jaar. De Lössregio is de enige regio met een toename van de fosfaataanvoer per ha in de periode 2002-2017. Vooral de hoeveelheid fosfaat uit voer werd hoger door de intensivering van de melkveebedrijven sinds 2002. In de andere regio’s steeg de fosfaataanvoer uit veevoer minder fors en werd dit gecompenseerd door de daling van fosfaatkunstmest.
Fosfaatafvoer stijgt structureel maar niet in 2017- 2019
Melkveebedrijven in de Zandregio hebben naast een hoge aanvoer ook een hoge afvoer van fosfaat. In 2019 was de aanvoer van fosfaat 67 kg/ha en de afvoer 65 kg/ha. Het tegenovergestelde geldt voor de Veenregio, met een fosfaataanvoer van 58 kg/ha en een afvoer van 50 kg/ha in 2019. Bedrijven voeren fosfaat vooral af via de levering van dierlijke producten (zoals melk) en met organische mest. De fosfaatafvoer via melk stijgt door de stijgende melkproductie/ha. De afvoer van organische mest is vooral in de laatste jaren hoger door de verdergaande intensivering en de aanscherping van de fosfaatgebruiksnormen in 2015. In alle grondsoortregio’s vindt zowel aanvoer als afvoer van organische mest plaats. Per saldo weegt de aanvoer van gemiddeld ongeveer 3 kg fosfaat per ha, niet op tegen de afvoer van 13 kg fosfaat per ha. Afvoer van fosfaat via dieren is van gering belang op melkveebedrijven. Fosfaatafvoer via plantaardige producten is in alle regio’s van belang, maar fluctueert wel op basis van de gewasgroei in de verschillende jaren. Deze afvoer kan bestaan uit de verkoop van producten of uit producten die aan de voorraad zijn toegevoegd (per saldo een hogere eindvoorraad dan beginvoorraad). De afvoer van fosfaat via plantaardige producten in 2018 blijft in de Zand-, Klei- en Veenregio zo’n 2 tot 5 kg per ha achter in vergelijking met 2017. Doordat de gewasgroei in 2018 achterbleef zijn ruwvoervoorraden geslonken. In 2019 is daarentegen de afvoer van plantaardige producten weer ongeveer op het niveau van voor het relatief droge jaar 2018.
|