| Actuele voedselprijzen - Brood |
Broodprijs stabiel, tarweprijs loopt op
|
2/17/2020
|
De consumentenprijsindex van brood is in 2019 stabiel gebleven en in december uitgekomen op 104 punten (2015=100), een punt lager dan in oktober. De verkoopprijzen van producenten van brood en broodproducten zijn de afgelopen twee maanden niet veranderd. Deze prijzen zijn weinig afhankelijk van de actuele ontwikkelingen op de wereldtarwemarkt, omdat de prijsrisico’s en grondstofvoorziening veelal worden afgedekt door contracten. Mede door de toegenomen EU-export en de verwachtingen voor komende tarweoogst wereldwijd is de prijsindex af boerderij gestegen naar 108 punten in december. Dit is 9 punten hoger dan in september.
|
Prijsontwikkeling
In december is de consumentenprijs uitgekomen op 104 punten, 1% lager dan twee maanden daarvoor. Al met al lag de consumentenprijs 3% hoger dan in december in het voorafgaande jaar. De consumentenprijsindex steeg in februari naar 104 punten, mede door de verhoging van het btw-tarief per 1 januari 2019 van 6% naar 9%. De producentenprijsindex van brood en broodproducten lag medio 2017 op ruim 101 punten en steeg naar 103 punten in september 2018 (2015=100). In december 2019 lag de producentenindex op hetzelfde stabiele niveau sinds juli: 104 punten. Dit is 2% hoger dan een jaar eerder. De vrijwel stabiele prijs houdt verband met het via contracten afdekken van de grondstofvoorziening en de bijbehorende prijsrisico&39;s door de industrie. De consumentenprijzen en producentenprijzen zijn op korte termijn weinig gevoelig voor veranderende telersprijzen.
De prijsindex van de telersprijzen lag in juli 2016 op het lage niveau van 86 punten (2015=100). Vanaf het begin van het oogstseizoen 2018 zijn de telersprijzen opgelopen tot in januari en daarna weer gedaald naar 98 punten in augustus. In december kwam de index uit op 108 punten, 6% hoger dan in oktober. Dit is 15 punten (of 13%) lager dan een jaar eerder. De tarweoogst 2019 kende goede opbrengsten in de EU, Oekraïne en de Verenigde Staten. Prognoses laten zien dat het wereldwijde aanbod meer groeit dan de vraag. Hierdoor lopen de wereldwijde voorraden dit seizoen verder op, wat leidt tot prijsdruk. Op de graanmarkt wordt de situatie echter voor een groot deel bepaald door de vooruitzichten voor de oogst van komend seizoen. In diverse regio’s is het te droog (onder andere Australië en Zuid-Amerika). Het vooruitzicht voor een oplossing voor de verstoorde handelsrelatie tussen de Verenigde Staten en China is gunstig voor de handel. Ook nam de tarwe-export uit EU toe. Tarweprijzen worden hierdoor geleidelijk hoger.
Keten
Brood is te koop in supermarkten, die het betrekken van industriële bakkerijen, en bij ambachtelijke bakkers. De laatsten kopen grondstoffen bij de groothandel voor bakkerijgrondstoffen. Industriële bakkerijen kopen meel of melanges vaak rechtstreeks van de Nederlandse maalindustrie. Die koopt baktarwe voornamelijk op de wereldmarkt via makelaars en handelaren. De laatsten kopen tarwe rechtstreeks van collecteurs, boeren of via termijnmarkten
Toelichting op drie niveaus
De brood- en deegwarenindustrie bestaat uit brood en banketbakkerijen, de banket- en koekindustrie en de deegwarenindustrie. Er zijn ruim 2.900 brood- en banketbakkerijen in Nederland (CBS, 2019). Industriële bakkerijen produceren het brood voor de supermarkten. Ruim 80% van het brood wordt verkocht in de supermarkten. Het aantal ambachtelijke bakkerijen is dalend. Het aantal industriële bakkerijen is klein en de markt is geconcentreerd. Twee Nederlandse industriële bakkerijen produceren 40 tot 60% van het brood en banket. Meel wordt vaak rechtstreeks gekocht bij maalderijen. De grootste maalderij in Nederland is Meneba, die een aandeel heeft van 65%. Daarnaast kent Nederland twee middelgrote maalderijen en een aantal kleinere. Zij importeren gezamenlijk rond de 80% van de tarwe, voornamelijk uit Frankrijk en Duitsland.
Het merendeel van de 1,1 miljoen ton tarwe die jaarlijks door ruim 7.500 Nederlandse akkerbouwers wordt geproduceerd, is zachte tarwe. Deze is minder geschikt als baktarwe en wordt grotendeels benut als veevoer. Slechts ongeveer 100.000 ton van het in Nederland geproduceerde graan - vooral tarwe - wordt verwerkt door de Nederlandse maalindustrie.
Prijsvorming
Ten opzichte van de prijzen af boerderij zijn de consumentenprijzen en producentenprijzen zeer stabiel. Industriële bakkerijen hebben vaak langlopende relaties met supermarkten, door de complexiteit van het productieproces en de specificaties van hun afnemers. Soms worden meerjarige contracten opgesteld. Prijzen worden daarin niet vastgelegd. De grondstoffen bestaan behalve uit meel, uit ingrediënten als oliën en vetten, suiker, eieren, en enzymen of halffabricaten (mixen) en broodverbetermiddelen. Ook prijsontwikkelingen in deze ketens beïnvloeden de producentenprijs. De beurs van Rouen is een belangrijk ijkpunt voor de prijs waarvoor industriële bakkerijen inkopen. Zij stellen contracten op met maalderijen om hoeveelheden af te dekken. De graanprijs af boerderij fluctueert van jaar tot jaar en is sterk afhankelijk van de vraag- en aanbodontwikkelingen op de mondiale markt. Het weer heeft grote invloed. De graanprijs bestaat uit een basisprijs en een toeslag voor kwaliteit.
Prijsindices
De prijsindex af boerderij betreft de prijzen van Nederlandse zachte tarwe en spelt en niet die van de wereldmarktprijs van harde tarwe.
|