| Actuele voedselprijzen - Brood |
Tarwe en brood hoger geprijsd
|
5/20/2020
|
De consumentenprijsindex van brood is in maart uitgekomen op 105 punten (2015=100). Dat is ruim 1% hoger dan twee maanden ervoor en ook ruim 1% ten opzichte van maart vorig jaar. De verkoopprijzen van producenten van brood en broodproducten zijn de afgelopen twee maanden licht gestegen. Deze prijzen zijn weinig afhankelijk van de actuele ontwikkelingen op de wereldtarwemarkt, omdat de prijsrisico’s en grondstofvoorziening veelal worden afgedekt door contracten. Door de coronacrisis is de vraag naar tarwe voor de aanleg van voorraden toegenomen. De prijsindex af boerderij is gestegen naar 110 punten in maart, 11% hoger dan in augustus 2019.
|
Prijsontwikkeling
In maart is de consumentenprijs uitgekomen op 105 punten, ruim 1% hoger dan twee maanden daarvoor. De consumentenprijs lag ook ruim 1% hoger dan in maart in het voorafgaande jaar. In maart 2020 lag de producentenindex op 105 punten, een fractie hoger dan in december. Dit is 1% hoger dan een jaar eerder. De vrijwel stabiele prijs van brood houdt verband met het via contracten afdekken van de grondstofvoorziening en de bijbehorende prijsrisico s door de industrie. De consumentenprijzen en producentenprijzen zijn op korte termijn weinig gevoelig voor veranderende telersprijzen.
De tarweoogst 2019 kende goede opbrengsten in de EU, Oekraïne en de Verenigde Staten. Prognoses lieten zien dat het wereldwijde aanbod meer groeit dan de vraag. Hierdoor liepen de wereldwijde voorraden dit seizoen verder op, wat leidde tot prijsdruk. De prijsindex van telersprijzen lag in augustus en september 2019 rond de 99 punten en in januari 2020 op 110 punten, een stijging van 11%, maar een kleine 1% lager ten opzichte van vorig jaar. Toenemende verspreiding van het coronavirus heeft zijn weerslag op de grondstoffenprijzen. In combinatie met plotseling lagere aardolieprijzen leidde dit aanvankelijk tot lagere prijzen van granen (in februari). Door de crisis zijn de vraag naar en prijzen van tarwe in maart weer gestegen. Dit is het gevolg van het wereldwijd inslaan van voorraad om de aanvoer veilig te stellen. Het hamstergedrag zoals in de supermarkten gaat ook op grotere schaal op. Bloem is dan een geliefd product om in te slaan. De coronacrisis heeft her en der effect op de logistiek wegens gebrek aan bestuurders van treinen en vrachtwagens (onder andere in Frankrijk), wat de aanvoer uit voorraden verstoort. Desondanks is de wereldgraanmarkt amper verstoord. Op de graanmarkt wordt de situatie voor een groot deel bepaald door de vooruitzichten voor de oogst van komend seizoen. Door de milde winter in Europa en areaaluitbreidingen in India en Australië wordt een groter aanbod verwacht. Tarwenoteringen op de wereldmarkt waren vooralsnog redelijk stabiel, maar droogte leidt tot opwaartse prijsdruk.
Keten
Brood is te koop in supermarkten, die het betrekken van industriële bakkerijen, en bij ambachtelijke bakkers. De laatsten kopen grondstoffen bij de groothandel voor bakkerijgrondstoffen. Industriële bakkerijen kopen meel of melanges vaak rechtstreeks van de Nederlandse maalindustrie. Die koopt baktarwe voornamelijk op de wereldmarkt via makelaars en handelaren. De laatsten kopen tarwe rechtstreeks van collecteurs, boeren of via termijnmarkten.
Toelichting op drie niveaus
De brood- en deegwarenindustrie bestaat uit brood en banketbakkerijen, de banket- en koekindustrie en de deegwarenindustrie. Er zijn ruim 2.900 brood- en banketbakkerijen in Nederland (CBS, 2019). Industriële bakkerijen produceren het brood voor de supermarkten. Ruim 80% van het brood wordt verkocht in de supermarkten. Het aantal ambachtelijke bakkerijen is dalend. Het aantal industriële bakkerijen is klein en de markt is geconcentreerd. Twee Nederlandse industriële bakkerijen produceren 40 tot 60% van het brood en banket. Meel wordt vaak rechtstreeks gekocht bij maalderijen. De grootste maalderij in Nederland is Meneba, die een aandeel heeft van 65%. Daarnaast kent Nederland twee middelgrote maalderijen en een aantal kleinere. Zij importeren gezamenlijk rond de 80% van de tarwe, voornamelijk uit Frankrijk en Duitsland.
Het merendeel van de 1,1 miljoen ton tarwe die jaarlijks door ruim 7.500 Nederlandse akkerbouwers wordt geproduceerd, is zachte tarwe. Deze is minder geschikt als baktarwe en wordt grotendeels benut als veevoer. Slechts ongeveer 100.000 ton van het in Nederland geproduceerde graan - vooral tarwe - wordt verwerkt door de Nederlandse maalindustrie.
Prijsvorming
Ten opzichte van de prijzen af boerderij zijn de consumentenprijzen en producentenprijzen zeer stabiel. Industriële bakkerijen hebben vaak langlopende relaties met supermarkten, door de complexiteit van het productieproces en de specificaties van hun afnemers. Soms worden meerjarige contracten opgesteld. Prijzen worden daarin niet vastgelegd. De grondstoffen bestaan behalve uit meel, uit ingrediënten als oliën en vetten, suiker, eieren, en enzymen of halffabricaten (mixen) en broodverbetermiddelen. Ook prijsontwikkelingen in deze ketens beïnvloeden de producentenprijs. De beurs van Rouen is een belangrijk ijkpunt voor de prijs waarvoor industriële bakkerijen inkopen. Zij stellen contracten op met maalderijen om hoeveelheden af te dekken. De graanprijs af boerderij fluctueert van jaar tot jaar en is sterk afhankelijk van de vraag- en aanbodontwikkelingen op de mondiale markt. Het weer heeft grote invloed. De graanprijs bestaat uit een basisprijs en een toeslag voor kwaliteit.
Prijsindices
De prijsindex af boerderij betreft de prijzen van Nederlandse zachte tarwe en spelt en niet die van de wereldmarktprijs van harde tarwe.
|