| Actuele voedselprijzen - Rundvlees |
Rundvleesprijzen stabiel, maar hoog
|
31-5-2023
|
De consumentenprijsindex van rundvlees is in maart 2023 op 141 punten (2015=100) geëindigd. Het niveau is sinds september 2022 stabiel. De prijsindex van rundvlees af verwerker is met 164 punten eveneens stabiel in dezelfde periode. De prijsindex af boerderij is in maart op 165 punten geëindigd, in de maanden ervoor was deze relatief stabiel rond 162-163 punten. De prijzen zijn nog altijd relatief hoog. Prijzen van energie en voer hebben de prijzen van vlees in de eerste helft van 2022 flink omhooggestuwd.
|
Prijsontwikkeling
De consumentenprijsindex (CPI) voor rund- en kalfsvlees is in maart 2023 geëindigd op 142 punten (2015=100), en ligt op vergelijkbaar niveau sinds november 2022, maar bijna 1 punt lager dan het hoogste niveau dat in augustus 2022 werd bereikt. De consumentenprijsindex lag in maart 2023 25% hoger dan in maart 2021. Tegen het eind van 2021 is de prijs omhooggegaan.
De prijsindex af vleesverwerking (PPI) is geëindigd op 164 punten, een lichte stijging van 1% sinds november. In deze periode zijn de prijzen af vleesverwerking zowel op de binnenlandse als op de buitenlandse markt licht gestegen. De PPI was in maart 2023 51% hoger dan in maart 2021. De prijsstijgingen in 2022 betreffen ook de buitenlandse afzet.
De prijsindex af boerderij kwam in maart 2023 uit op 165 punten, een kleine stijging vergeleken met de voorgaande periode. Tussen oktober 2022 en februari 2023 heeft de index af boerderij tussen 162 en 163 punten geschommeld. Ook de prijzen af boerderij zijn in 2022-2023 relatief hoog: de prijzen in maart 2023 zijn 55% hoger dan in maart 2021. Het totale aantal runderslachtingen is in de eerste maanden van 2023 iets hoger dan in dezelfde periode in 2021 en 2022.
De belangrijkste reden voor de prijsstijgingen in rundvleesprijzen zijn marktverstoringen door de oorlog in Oekraïne. Al in de aanloop van dit conflict stegen de prijzen van energie en voer enorm. De marktverstoringen door de oorlog in 2022 volgen de verstoringen tijdens de coronapandemie in 2020-2021 op, toen de prijzen af boerderij juist op een laag niveau kwamen te liggen.
Keten
Consumenten kopen vers rundvlees bij de slager of in de supermarkt. Supermarkten en speciaalzaken kopen vlees via de (importerende) groothandel of rechtstreeks van de vleesindustrie. De Nederlandse vleesindustrie doet ook aan export. Slachterijen kopen runderen rechtstreeks van de veehouders of met tussenkomst van handelaren en commissionairs. Runderen komen uit de vleesstierhouderij of de melkveehouderij. Kalveren komen uit de kalverhouderij. De meeste slachtingen van volwassen runderen in Nederland zijn de slachtingen van het afgestoten melkvee.
Rundveebedrijven
Het Nederlandse rundvlees komt van de melkveehouderij en van de vleesstierhouderij. De circa 23.500 bedrijven met rundvee houden in totaal 3,8 miljoen stuks rundvee, waarvan 167 duizend jongvee voor vleesproductie en circa 1 miljoen vleeskalveren. Ten opzichte van de melkveehouderij is de stierenhouderij een bescheiden tak van de landbouw.
Industrie
De vleesindustrie bestaat uit slachterijen, uitsnijderijen en vleesverwerkers. Nederland telt 285 grote en kleine slachterijen van vlees (geen pluimvee). Slechts negen runderslachterijen en zeven kalverslachterijen slachten meer dan 10.000 runderen per jaar. In 2022 zijn in totaal 482 duizend volwassen runderen geslacht met een totaal geslacht gewicht van 158 duizend ton. Er zijn verder 260 bedrijven die behoren tot de vleesverwerkende industrie. Vooral grotere bedrijven combineren slacht en verwerking.
Afzet
Nederland telt circa 980 grote en kleine groothandels in vlees en vleeswaren. Een deel van deze groothandels betreft importerende en exporterende groothandels. Ook bedrijven in de vleesverwerkende industrie zijn zowel in Nederland als op de buitenlandse markten actief. In 2021 werden meer rundvlees en vleesproducten geëxporteerd dan geïmporteerd. De handelsbalans voor vlees van runderen (vers gekoeld of bevroren) komt op een uitvoerwaarde van 1,1 miljard euro (CBS). Van de totale vleesexport is circa 85% export van in Nederland geproduceerd of verwerkt vlees en 15% wederuitvoer of doorvoer.
Voor de coronacrisis kocht de Nederlandse consument vlees vooral via supermarkten en via de foodservice. Beide kennen een aantal grote inkooppartijen. Op de retailmarkt zijn de inkooporganisaties van supermarkten Ahold Delhaize (35% marktaandeel), Jumbo (21% marktaandeel) en Superunie (27% gezamenlijk marktaandeel van aangesloten winkelformules) de belangrijkste afzetpartijen voor de vleesindustrie.
In 2021 werd voor circa 779 mln. euro aan rundvlees verkocht via supermarkten. De consumptie van rundvlees in Nederland is relatief stabiel. In 2021 was het verbruik van rundvlees (15,3 kg) per hoofd van de bevolking iets lager dan de jaren voor corona (15,5 in 2018 en 2019). Dit heeft te maken met het wegvallen van de consumptie van rundvlees in de foodservice en een onvolledige verschuiving van de vraag naar rundvlees voor thuisbereiding.
Er is een seizoenspatroon in de afzet, met pieken in januari, het barbecueseizoen en in december (feestdagenmaand).
Prijsvorming
De prijsontwikkeling van rundvlees wordt beïnvloed door de marktdynamiek in Nederland en in het buitenland. In Nederland maken supermarkten raamcontracten met leveranciers van rundvlees over de prijs en andere voorwaarden, bijvoorbeeld over aanvoervolumes tijdens bijzondere (piek)momenten, maar ook over duurzaamheids- en kwaliteitseisen.
Ondanks de seizoenspatronen volgen de prijzen af boerderij van Nederlandse slachtrunderen, de producentenprijzen en de consumentenprijzen elkaar slechts in beperkte mate. Contracten met de retailers kunnen prijsschommelingen tijdelijk dempen. Ook is het belang van de import van rundvlees voor de consumptie in Nederland groot. Daarbij komt dat de inkoop van vlees slechts één van de kostencomponenten is bij de productie van vlees en vleeswaren in de verwerkende industrie en distributie via de retail.
In het kader van het EU-landbouwmarkt- en prijsbeleid is rundvlees jarenlang een beschermd product geweest, waarbij de overheid de prijs ondersteunde. Door een reeks hervormingen is de markt geliberaliseerd. Vroeger speelden fysieke veemarkten een belangrijke rol. Om verspreiding van veeziektes te voorkomen, zijn de meeste veemarkten aan het begin van deze eeuw gesloten. Met de opkomst van het internet zijn virtuele veemarkten ontstaan die het mogelijk maken voor veehouders de prijsontwikkelingen beter te volgen.
|