| Actuele voedselprijzen - Varkensvlees |
Consumentenprijzen blijven stabiel, af-boerderijprijs onder druk, maar producentenprijs stijgend
|
7-5-2025
|
In januari 2025 stond de consumentenprijsindex op 128 punten, 2% hoger dan in november 2024. De industrieprijs steeg licht in dezelfde periode met 4% (van 131 naar 136 punten) en de af-boerderijprijs daalde met 7%.
|
Prijsontwikkeling
De consumentenprijsindex (CPI) stond in januari 2025 op 128 punten. Dat is 2% hoger ten opzichte van november 2024, maar lager dan in december. Dit is typisch voor januari, wanneer prijzen, na de feestmaanden, verlaagd worden om de kooplust aan te wakkeren.
De producentenprijs vertoonde een lichte stijging van 4% (van 131 naar 136 punten) na een periode van prijsdalingen in de maanden ervoor. Dit ligt in lijn met positieve signalen in het veld. Dit blijkt ook uit dalende slachtgewichten van de varkens: een indicatie dat de vraag van de industrie aantrekt. De stijging is vooralsnog beperkt en het niveau ligt nog onder het niveau van begin 2024.
De af-boerderijprijs daalde in januari 2025 met 7% (van 124 naar 116 punten). De daling in de af-boerderijprijs volgt de trend die zich sinds de tweede helft van 2024 heeft ingezet, waarin de prijzen aan de boerderijkant vrijwel continu afnamen door een ruim aanbod en afnemende vraag. Wel is de verwachting dat de af-boerderijprijs de eerste helft van 2025 zal stijgen.
De prijsdalingen in de afgelopen maanden kunnen deels worden verklaard door de wereldwijde marktomstandigheden, met een verlaagde vraag vanuit China en een overaanbod van varkensvlees wereldwijd. Ook de uitbraak van MKZ in januari 2025 had een tijdelijk effect door een verminderde exportcapaciteit van en naar Duitsland.
Keten
Het varkensvlees wordt in de supermarkt of bij de slager gekocht. Supermarkten en slagers kopen varkensvlees van de vleesindustrie. Die bestaat uit slachterijen en vleesverwerkers. Slachterijen kopen vleesvarkens van veehouders rechtstreeks of via veehandelaren. Veehouders produceren vleesvarkens in gespecialiseerde bedrijven of gesloten bedrijven. Zeugenbedrijven zijn belangrijke toeleveranciers van biggen voor de gespecialiseerde bedrijven. De gesloten bedrijven produceren de eigen biggen.
Toelichting op drie niveaus
Varkenshouderijen
De in totaal circa 2.600 bedrijven met vleesvarkens produceren bijna 16 miljoen vleesvarkens. Hiervan worden bijna 1 miljoen dieren geëxporteerd. Daarnaast worden er circa 5,5 a 6 miljoen biggen over de grens verkocht.
Industrie
De verwerking van varkensvlees is voor een belangrijk deel gekoppeld aan de slachterijen. De grootste vier slachterijen hebben een aandeel van circa 90%. Er zijn in 2023 in Nederland circa 14,8 miljoen varkens geslacht. De vleesindustrie slacht en verwerkt de dieren tot vers vlees en vleeswaren, die voor een groot deel worden geëxporteerd. Voor de productie wordt ook varkensvlees geïmporteerd. De zelfvoorzieningsgraad van de Nederlandse varkensvleesketen ligt op circa 300%.
Afzet
Circa 60% van het varkensvlees en 80% van de vleeswaren wordt in de supermarkt gekocht. Daarnaast loopt ongeveer 35% van het varkensvlees via de buitenhuishoudelijke markt (horeca, ziekenhuizen enzovoort). Consumenten kopen meer varkensvlees in januari, vaak aangemoedigd door reclameacties. Verder wordt meer vlees gekocht in het barbecueseizoen en is er een piek in december. Supermarkten kopen varkensvlees hoofdzakelijk van de Nederlandse vleesindustrie.
Prijsvorming
De prijsontwikkeling van het pakket varkensvlees dat de consument in de supermarkt koopt, is opvallend vlak, zij het dat de gemiddelde prijs in het najaar, vooral in november, iets hoger ligt. De retail heeft een eigen prijsbeleid dat beperkt beïnvloed wordt door de inkoopprijs. Het prijsniveau bij concurrenten, promotieacties en de rol van vlees in het totale productassortiment van supermarkten spelen ook een rol. Prijsbewegingen van industrie (producentenprijs) en boeren (af boerderij) vertonen daarom nauwelijks samenhang met de consumentenprijs. Voor de handel tussen de slachterijen en supermarkten worden jaarcontracten gebruikt. Daarbinnen vindt per vier weken overleg plaats over reclameacties. Afhankelijk van onder andere het weer vinden dagelijks correcties plaats op de bestelde volumes. Slachterijen geven de prijsbewegingen op hun afzetmarkt door aan de varkenshouders. De markten voor varkens en varkensvlees in Noordwest-Europa zijn nauw met elkaar verweven. De prijsvorming is vrij. Door de seizoenseffecten in de afzet op detailhandelsniveau schommelen ook de wekelijkse slachterij- en handelsnoteringen of opbrengsten van vleesvarkens. De EU heeft een zelfvoorzieningsgraad in varkensvlees van circa 120%, wat betekent dat de prijzen mede beïnvloed worden door prijzen op derde markten buiten Europa.
Prijsindices
De consumentenprijsindex (CPI) is gebaseerd op varkensvlees bij supermarkten en slagers. De producentenprijsindex (PPI) is gebaseerd op de opbrengstprijzen van producenten van vers of gekoeld varkensvlees bij afzet naar het binnenland. De af-boerderijprijs is gebaseerd op de wekelijkse noteringen voor slachtvarkens. De indices zijn begin 2024 herzien, waarbij het jaar 2020 op 100% is gezet.
|