| Actuele voedselprijzen - Varkensvlees |
Consumentenprijs gelijk, terwijl de varkensprijs daalt en de industrieprijs stijgt
|
15-7-2024
|
De prijs van varkensvlees in de winkel is in april en mei vrij stabiel gebleven op 122 punten. De industrieprijs is tot mei gestegen tot aan 153 (een stijging van 4%), terwijl de af-boerderijprijs nog met 1% daalde naar 141 punten.
|
Prijsontwikkeling
De consumentenprijs schommelt vanaf voorjaar 2022 rond een licht stijgende trend. In april steeg de prijs met bijna 1% om in mei weer te dalen met 1%. Er is niet echt een onderliggende oorzaak voor prijsveranderingen. Tot en met mei was er nog geen opleving van de vraag. Een opleving is denkbaar door het Europese kampioenschap voor voetbal, of als het goed BBQ-weer wordt.
De industrieprijs voor binnenlandse afzet is wel gestegen van 147 punten in maart naar 153 punten in mei. Dit hangt mogelijk samen met een verwachte opleving en ligt in elk geval in lijn met het reguliere seizoenspatroon. Door verminderd aanbod aan varkens in de zomerperiode, terwijl de vraag in de regel dan wat aantrekt, stijgen de prijzen. De afzetprijs voor afzet naar het buitenland vertoont geen stijging; de wereldmarkt is op dit moment vrij stabiel.
In navolging van de industrieprijs is een stijging te verwachten van de af-boerderijprijs, maar die is licht gedaald. Waar de prijs in maart nog op 143 punten lag, ligt die in mei op 141 punten. De actuele markt laat al wel een lichte opleving zien, maar cijfers daarover worden pas in de volgende editie van de Voedselprijzenbarometer zichtbaar. Deze stijging is minder sterk dan de varkenssector gehoopt had. Het aanbod aan varkensvlees in de EU is momenteel redelijk in evenwicht met de vraag.
Keten
Het varkensvlees wordt in de supermarkt of bij de slager gekocht. Supermarkten en slagers kopen varkensvlees van de vleesindustrie. Die bestaat uit slachterijen en vleesverwerkers. Slachterijen kopen vleesvarkens van veehouders rechtstreeks of via veehandelaren. Veehouders produceren vleesvarkens in gespecialiseerde bedrijven of gesloten bedrijven. Zeugenbedrijven zijn belangrijke toeleveranciers van biggen voor de gespecialiseerde bedrijven. De gesloten bedrijven produceren de eigen biggen.
Toelichting op drie niveaus
Varkenshouderijen
De in totaal circa 2.600 bedrijven met vleesvarkens produceren bijna 16 miljoen vleesvarkens. Hiervan worden bijna 1 miljoen dieren geëxporteerd. Daarnaast worden er circa 5,5 a 6 miljoen biggen over de grens verkocht.
Industrie
De verwerking van varkensvlees is voor een belangrijk deel gekoppeld aan de slachterijen. De grootste vier slachterijen hebben een aandeel van circa 90%. Er zijn in 2023 in Nederland circa 14,8 miljoen varkens geslacht. De vleesindustrie slacht en verwerkt de dieren tot vers vlees en vleeswaren, die voor een groot deel worden geëxporteerd. Voor de productie wordt ook varkensvlees geïmporteerd. De zelfvoorzieningsgraad van de Nederlandse varkensvleesketen ligt op circa 300%.
Afzet
Circa 60% van het varkensvlees en 80% van de vleeswaren wordt in de supermarkt gekocht. Daarnaast loopt ongeveer 35% van het varkensvlees via de buitenhuishoudelijke markt (horeca, ziekenhuizen enzovoort). Consumenten kopen meer varkensvlees in januari, vaak aangemoedigd door reclameacties. Verder wordt meer vlees gekocht in het barbecueseizoen en is er een piek in december. Supermarkten kopen varkensvlees hoofdzakelijk van de Nederlandse vleesindustrie.
Prijsvorming
De prijsontwikkeling van het pakket varkensvlees dat de consument in de supermarkt koopt, is opvallend vlak, zij het dat de gemiddelde prijs in het najaar, vooral in november, iets hoger ligt. De retail heeft een eigen prijsbeleid dat beperkt beïnvloed wordt door de inkoopprijs. Het prijsniveau bij concurrenten, promotieacties en de rol van vlees in het totale productassortiment van supermarkten spelen ook een rol. Prijsbewegingen van industrie (producentenprijs) en boeren (af boerderij) vertonen daarom nauwelijks samenhang met de consumentenprijs. Voor de handel tussen de slachterijen en supermarkten worden jaarcontracten gebruikt. Daarbinnen vindt per vier weken overleg plaats over reclameacties. Afhankelijk van onder andere het weer vinden dagelijks correcties plaats op de bestelde volumes. Slachterijen geven de prijsbewegingen op hun afzetmarkt door aan de varkenshouders. De markten voor varkens en varkensvlees in Noordwest-Europa zijn nauw met elkaar verweven. De prijsvorming is vrij. Door de seizoenseffecten in de afzet op detailhandelsniveau schommelen ook de wekelijkse slachterij- en handelsnoteringen of opbrengsten van vleesvarkens. De EU heeft een zelfvoorzieningsgraad in varkensvlees van circa 120%, wat betekent dat de prijzen mede beïnvloed worden door prijzen op derde markten buiten Europa.
Prijsindices
De consumentenprijsindex (CPI) is gebaseerd op varkensvlees bij supermarkten en slagers. De producentenprijsindex (PPI) is gebaseerd op de opbrengstprijzen van producenten van vers of gekoeld varkensvlees bij afzet naar het binnenland. De af-boerderijprijs is gebaseerd op de wekelijkse noteringen voor slachtvarkens. De indices zijn begin 2024 herzien, waarbij het jaar 2020 op 100% is gezet.
|