Fosfaatbemesting op melkveebedrijven
Laatste update: 26 augustus 2025 Update frequentie: Jaarlijks
Ongeveer 98% van de fosfaatbemesting op melkveebedrijven in het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) is afkomstig van dierlijke mest. Daarnaast gebruiken de melkveehouders nog een kleine hoeveelheid fosfaat overige organische meststoffen. Fosfaat uit kunstmest wordt op melkveebedrijven vrijwel niet meer toegediend. Zowel de fosfaatbemesting met dierlijke mest als kunstmest is, als gevolg van de mestwet- en regelgeving, in de periode 2006-2023 afgenomen van ongeveer 95 kg fosfaat per ha in 2006 naar ongeveer 71 kg fosfaat per ha in 2023.
Gemiddeld
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het gemiddeld fosfaatgebruik per ha op melkveebedrijven daalt in de tijd en bedroeg vanaf 2018 minder dan 75 kg fosfaat per ha.
Herkomst
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Op een enkele procent na bestaat de fosfaatbemesting op melkveebedrijven uit fosfaat uit dierlijke mest.
Regio
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het gemiddeld fosfaatgebruik per ha op melkveebedrijven in de Kleiregio is het hoogst en in de Lössregio het laagst.
Historische data
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het fosfaatgebruik per ha op melkveebedrijven laat sinds 1994 een dalend verloop zien. Het gebruik van fosfaatkunstmest nam af van ongeveer 25 tot 30 kg per ha in de jaren negentig naar minder dan 20 kg per ha aan het begin van deze eeuw.
Meer dan halvering van fosfaatgebruik in de Zandregio
In 1991 werd op melkveebedrijven in de Zandregio in totaal 150 kg fosfaat per ha toegediend. Sinds 1994 is het totale fosfaatgebruik sterk afgenomen naar 67 kg fosfaat per ha in 2023. De fosfaatbemesting per ha in de Klei- en Veenregio is ook gedaald in de periode 1991-2023 (van respectievelijk 124 – 75 kg fosfaat per ha voor de Kleiregio en van 126 – 74 kg fosfaat per ha voor de Veenregio), maar minder dan in de Zandregio. In 2023 gebruikten melkveehouders in de Zandregio gemiddeld 66 kg fosfaat per ha via dierlijke mest, terwijl fosfaatkunstmest (0 kg fosfaat per ha) en overige organische mest (1 kg fosfaat per ha) vrijwel niet werd gebruikt. Ook in de andere grondsoortregio’s was het gebruik van fosfaatkunstmest en overige organische mest minimaal. Melkveehouders in de Lössregio lieten een daling zien in de bemesting met fosfaat uit dierlijke mest naar 56 kg fosfaat per ha in 2023. Melkveehouders in de Klei- en Veenregio dienden in 2023 het meeste fosfaat via dierlijke mest toe, respectievelijk 75 en 73 kg per ha.Zandregio
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het gemiddeld fosfaatgebruik op melkveebedrijven in de Zandregio was 67 kg per ha in 2023. Vanaf 2015 wordt er nauwelijks meer fosfaatkunstmest gebruikt maar zien we in een aantal jaren het gebruik van overige organische meststoffen.
Kleiregio
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het gemiddeld fosfaatgebruik op melkveebedrijven in de Kleiregio was 75 kg per ha in 2023. Vanaf 2015 wordt er nauwelijks meer fosfaatkunstmest gebruikt, maar wordt in een aantal jaren wel wat (0 – 2 kg per ha) overige organische mest gebruikt.
Veenregio
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het gemiddeld fosfaatgebruik op melkveebedrijven in de Veenregio was 74 kg per ha in 2023. Vanaf 2015 wordt er nauwelijks meer fosfaatkunstmest gebruikt.
Lössregio
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het gemiddeld fosfaatgebruik op melkveebedrijven in de Lössregio was 62 kg per ha in 2023. Vanaf 2014 neemt het gebruik van overige organische meststoffen toe en kunstmest neemt af.
Historische data Zandregio
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het fosfaatgebruik per ha op melkveebedrijven in de Zandregio laat sinds 1994 een dalend verloop zien. Het gebruik van fosfaatkunstmest nam af van ongeveer 25 tot 30 kg per ha in de jaren negentig naar minder dan 20 kg per ha aan het begin van deze eeuw.
Historische data Kleiregio
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het fosfaatgebruik per ha op melkveebedrijven in de Kleiregio laat sinds 1995 een dalend verloop zien. Het gebruik van fosfaatkunstmest nam af van ongeveer 25 tot 37 kg per ha in de jaren negentig naar minder dan 20 kg per ha aan het begin van deze eeuw.
Historische data Veenregio
De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...
Het fosfaatgebruik per ha op melkveebedrijven laat sinds 1995 een dalend verloop zien. Het gebruik van fosfaatkunstmest nam af van ongeveer 25 tot 37 kg per ha in de jaren negentig naar minder dan 20 kg per ha aan het begin van deze eeuw.
Minimaal gebruik van kunstmestfosfaat
In de periode 1991-2023 is het gebruik van fosfaatkunstmest sterk gereduceerd. Vanaf de introductie van het gebruiksnormenstelsel in 2006 is die afname goed zichtbaar. Dat stelsel maakte geen onderscheid meer in de herkomst van de fosfaatmeststof, het MINAS-stelsel (1998-2005) maakte dit onderscheid wel. Sinds 2014 is fosfaatkunstmestgebruik op bedrijven met derogatie niet meer toegestaan. Deze maatregel heeft het gebruik van fosfaatkunstmest op melkveebedrijven geminimaliseerd.Over de indicator
Deze indicator beschrijft de totale hoeveelheid fosfaat uit meststoffen die per ha cultuurgrond wordt gebruikt. Er zijn 3 typen meststoffen: kunstmest, dierlijke mest (inclusief weidemest) en overige organische meststoffen. De totale hoeveelheid gebruikte mest op bedrijfsniveau wordt berekend als:Mestgebruik bedrijf = Productie + Beginvoorraad – Eindvoorraad + Aanvoer – Afvoer.
De productie van dierlijke mest wordt bepaald uit de aantallen dieren per diercategorie en de excretie per dier (norm of specifieke berekening). Begin- en eindvoorraden en aan- en afvoer van meststoffen worden bepaald aan de hand van de opgave in het Bedrijveninformatienet. De nutriëntengehalten worden specifiek per bedrijf gehanteerd indien voorhanden en anders worden forfaitaire normen gebruikt.
Bron en getoonde groep bedrijven
De gegevens voor beide indicatoren zijn afkomstig uit het Bedrijveninformatienet van Wageningen Social & Economic Research. Binnen het Bedrijveninformatienet verzamelt Wageningen Social & Economic Research bedrijfsgegevens over ongeveer 1.500 individuele land- en tuinbouwbedrijven. De verzamelde gegevens betreffen vooral financieel-economische en duurzaamheidsgegevens.Alleen bedrijven in het Bedrijveninformatienet die binnen de definitie van het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) vallen, worden getoond. Voor de bedrijven geldt dat ze minimaal 25.000 euro Standaardopbrengst hebben en 10 of meer ha cultuurgrond gebruiken.