Graslandgebruik op melkveebedrijven

Melkveebedrijven van het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) weidden de melkkoeien in 2023 gemiddeld iets minder dan in 2022. In de Veenregio wordt het meeste beweid. Hier weidden in 2023 de melkkoeien gemiddeld 33% van de beschikbare uren in de weideperiode (mei-oktober). In de Klei-, Löss-, en Zandregio was dit aandeel gemiddeld respectievelijk 25, 27 en 21%.

Na een forse daling van het landelijk gemiddeld aantal weide-uren (in mei-oktober) van melkkoeien in de periode tussen 2006 en 2012 is de beweidingsduur daarna enige jaren gestabiliseerd. In 2015 is het percentage weide-uren opnieuw gedaald en deze daling hield aan tot en met 2018 (op een uitschieter in 2016 na). In de periode 2019-2023 is de beweidingsduur (in mei-oktober) vrij stabiel. Het aandeel weide-uren (in mei-oktober) in 2023 laat een daling van twee procentpunten zien ten opzichte van het jaar ervoor. Ten opzichte van de vijf voorgaande jaren is het percentage weide-uren in 2023 gemiddeld 1,2 procentpunten lager. Zuivelbedrijven stimuleren de weidegang door een premie te betalen op de melkprijs voor weidemelk. De effecten hiervan zijn echter nauwelijks terug te zien in het aantal weide-uren.

De regionale verschillen in de mate van beweiding zijn structureel voor de periode 2006-2023. Zo was het percentage weide-uren in de Veenregio in de periode 2019-2023 gemiddeld 31% en daarmee hoger dan in de andere regio’s waar het vijfjaarsgemiddelde tussen de 23 en 26% lag. In alle regio’s neemt in de periode 2006-2023 het percentage weide-uren af.

Maaipercentage in 2023 gestegen in alle regio’s

In de Zand- en Kleiregio werd het grasland vaker gemaaid dan in de overige regio’s. Gemiddeld werd in 2023 het graslandareaal op melkveebedrijven 3,48 maal gemaaid (het maaipercentage is dan 348%). Doordat in de Veenregio meer beweid werd, blijft het maaipercentage achter bij de Zand- en Kleiregio. In 2023 was het landelijke maaipercentage hoger dan dat van 2022 (330%) en ook hoger dan het gemiddelde van de vijf voorgaande jaren. Hogere maaipercentages werden vooral waargenomen in de Zand-, Klei- en Lössregio. In de Veenregio was het maaipercentage slechts licht gestegen. Landelijk is het maaipercentage in de periode 2006-2022 wel gestegen van 244% in 2002 naar 348% in 2023. De droogte en hitte in met name 2018 leidden tot een vochttekort in de bodem waardoor de grasgroei fors achterbleef ten opzichte van andere jaren. Het gevolg was toen dat de maaisnede uitgesteld werd. Ook in 2022 was in de Zand- en Lössregio het maaipercentage lager dan in de omliggende jaren, waarschijnlijk als gevolg van droogte. Niet eerder was het gemiddelde maaipercentage zo hoog als in 2023.

Een stijging van het gemaaide areaal grasland van ongeveer 100 procentpunten betekent dat het areaal grasland gemiddeld 1 keer vaker werd gemaaid. De variaties in beweiding kunnen de groei in maaipercentage niet geheel verklaren. Wel leidt de toenemende aandacht voor de optimalisatie van eigen ruwvoederproductie en de ruwvoederkwaliteit tot vaker maaien met een kortere graslengte.

Er zijn regionale verschillen te zien in het aandeel weide-uren en het maaipercentage. Zo had de Lössregio meer beweidingsuren en ook een hoger maaipercentage in 2023. In de Klei- en Zandregio was in 2023 het percentage weide-uren op melkveebedrijven lager en het maaipercentage hoger dan in het voorgaande jaar.