Fosfaatbodemoverschot op akkerbouwbedrijven
Laatste update: 17 december 2024 Update frequentie: Jaarlijks
Op de akkerbouwbedrijven binnen de doelpopulatie van het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM), is het fosfaatbedrijfsoverschot met 13 kg per ha, vergelijkbaar met het voorgaande jaar. In de periode 2006 – 2014 heeft een flinke daling plaatsgevonden, daarna is het relatief stabiel, hoewel er schommelingen optreden vanwege tegenvallende gewasopbrengsten door extreem weer.
Gemiddeld
Grafiek wordt geladen...
Sinds 2006 is het fosfaatbedrijfsoverschot op akkerbouwbedrijven met 68% flink afgenomen tot 13 kg per ha in 2023. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Spreiding
Grafiek wordt geladen...
De spreiding in het fosfaatbedrijfsoverschot op akkerbouwbedrijven in 2023 bedroeg 3 tot 24 kg per ha (25-75-procentwaarden). De mediaan (middelste waarneming) bedroeg 14 kg fosfaat per ha. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Regio
Grafiek wordt geladen...
In de Kleiregio is het fosfaatbedrijfsoverschot op akkerbouwbedrijven het hoogst, gevolgd door de Zandregio. In de Lössregio is het fosfaatbedrijfsoverschot in 2023 negatief. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Historische data
Grafiek wordt geladen...
In de jaren negentig bedroeg het gemiddelde fosfaatbedrijfsoverschot bijna 50 kg fosfaat per ha. De eerste jaren na de eeuwwisseling was dit niveau al fors gedaald naar 37 kg fosfaat per ha.
In de Kleiregio is in 2023 het fosfaatbedrijfsoverschot gestegen, terwijl in de Zand en Lössregio een daling zichtbaar is ten opzichte van 2022. In de Kleiregio is de fosfaatafvoer fors lager door tegenvallende gewasopbrengsten, terwijl de fosfaataanvoer slechts licht gedaald is.
Zandregio
Grafiek wordt geladen...
De mediaan (middelste waarneming) van het fosfaatbedrijfsoverschot op akkerbouwbedrijven in de Zandregio bedroeg in 2023 7 kg per ha. De helft van het aantal akkerbouwbedrijven heeft een fosfaatbedrijfsoverschot wat in 2023 lag tussen de -1 en 16 kg per ha. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Kleiregio
Grafiek wordt geladen...
De mediaan (middelste waarneming) van het fosfaatbedrijfsoverschot op akkerbouwbedrijven in de Kleiregio bedroeg in 2023 20 kg per ha. De helft van het aantal akkerbouwbedrijven heeft een fosfaatbedrijfsoverschot wat in 2023 lag tussen de 9 en 30 kg per ha. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Lössregio
Grafiek wordt geladen...
De mediaan (middelste waarneming) van het fosfaatbedrijfsoverschot op akkerbouwbedrijven in de Lössregio bedroeg in 2023 -10 kg per ha. De helft van het aantal akkerbouwbedrijven heeft een fosfaatbedrijfsoverschot wat in 2023 lag tussen de -17 en 0 kg per ha. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Dalende fosfaataanvoer door beleid
Onder invloed van aanscherpingen in het mestbeleid is de totale fosfaataanvoer per ha op akkerbouwbedrijven in de periode 2006-2023 met 31% afgenomen. Met name kunstmestgebruik is flink gereduceerd, hoewel in de regio’s waar kunstmestgebruik sowieso al laag was (Zand- en Lössregio) ook een duidelijke afname in organische mest zichtbaar is.In de Zandregio lag de totale fosfaataanvoer in 2023 (56 kg fosfaat per ha) ongeveer 33% lager dan in 2006. In de Kleiregio was het verschil in aanvoer tussen 2006 en 2023 31% en in de Lössregio was dit zelfs 51%.
Nederland
Grafiek wordt geladen...
De fosfaataanvoer op akkerbouwbedrijven bedroeg in 2023 gemiddeld 60 kg per ha en bestaat grotendeels uit aanvoer via organische mest. Ten opzichte van 2022 is sprake van een daling. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Zandregio
Grafiek wordt geladen...
De fosfaataanvoer op akkerbouwbedrijven in de Zandregio bedroeg in 2023 gemiddeld 56 kg per ha en bestaat grotendeels uit aanvoer via organische mest. Ten opzichte van 2022 is sprake van een daling. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Kleiregio
Grafiek wordt geladen...
De fosfaataanvoer op akkerbouwbedrijven in de Kleiregio bedroeg in 2023 gemiddeld 63 kg per ha en bestaat grotendeels uit aanvoer via organische mest. Ten opzichte van 2022 is sprake van een daling. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Lössregio
Grafiek wordt geladen...
De fosfaataanvoer op akkerbouwbedrijven in de Lössregio bedroeg in 2023 gemiddeld 43 kg per ha en bestaat grotendeels uit aanvoer via organische mest. Ten opzichte van 2022 is sprake van een flinke daling. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Fosfaatafvoer wisselt jaarlijks, maar blijft over de jaren heen stabiel
De fosfaatafvoer op akkerbouwbedrijven is vrijwel volledig afkomstig uit de geoogste gewassen. Hierin treden jaarlijks wisselingen op (vanwege wisselende groeiomstandigheden), waardoor ook de fosfaatafvoer wisselt. In de 2023 is de fosfaatafvoer in alle regio’s lager dan het voorgaande jaar. Met name de Kleiregio heeft fors minder fosfaat afgevoerd (15%). De fosfaatafvoer in de Lössregio is over het algemeen iets hoger in vergelijking met de Zand- en Kleiregio. Over de periode 2006-2023 was dit gemiddeld 54 kg fosfaat per ha, terwijl in de Zand- en Kleiregio dit respectievelijk 49 kg en 50 kg was.Nederland
Grafiek wordt geladen...
De fosfaatafvoer op akkerbouwbedrijven bedroeg in 2023 gemiddeld 47 kg per ha. Deze afvoer bestaat volledig uit afvoer via plantaardige producten (gewassen). Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Zandregio
Grafiek wordt geladen...
De fosfaatafvoer op akkerbouwbedrijven in de Zandregio bedroeg in 2023 gemiddeld 47 kg per ha. Deze afvoer bestaat volledig uit afvoer via plantaardige producten (gewassen). Dit is lager in vergelijking met 2022. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Kleiregio
Grafiek wordt geladen...
De fosfaatafvoer op akkerbouwbedrijven in de Kleiregio bedroeg in 2023 gemiddeld 47 kg per ha. Deze afvoer bestaat volledig uit afvoer via plantaardige producten (gewassen). Dit is lager in vergelijking met 2022. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Lössregio
Grafiek wordt geladen...
De fosfaatafvoer op akkerbouwbedrijven in de Lössregio bedroeg in 2023 gemiddeld 52 kg per ha. Deze afvoer bestaat volledig uit afvoer via plantaardige producten (gewassen). Dit is lager in vergelijking met 2022. Het jaar 2023 betreft voorlopige cijfers.
Over de indicator
Deze indicator beschrijft de aanvoer en de afvoer en het fosfaatbedrijfsoverschot per ha uitgedrukt in kg fosfaat per ha. Het fosfaatbedrijfsoverschot is de aanvoer minus de afvoer op bedrijfsniveau. Het fosfaatbodemoverschot is gelijk aan het fosfaatbedrijfsoverschot.De aanvoer van fosfaat bestaat uit de aanvoer van kunstmest, dierlijke mest, overige organische meststoffen, voer, dieren, plantaardige producten en overige producten. Aanvoer wordt gecorrigeerd voor voorraadmutaties. De afvoer van fosfaat bestaat uit de afvoer van dierlijke producten, dieren, gewassen en plantaardige producten, dierlijke mest en overige organische meststoffen en overige producten. Afvoer wordt gecorrigeerd voor voorraadmutaties. De gehalten in de afvoer van gewassen en plantaardige producten zijn gebaseerd op forfaits en gemiddelden van waardebepalingen. Daarmee is de variatie in de afvoer van nutriënten met gewassen en plantaardige producten uitsluitend afhankelijk van de hoeveelheid afvoer. De indicator fosfaatbedrijfsoverschot beschrijft de aanvoer minus de afvoer op bedrijfsniveau. Het fosfaatbodemoverschot is gelijk aan het fosfaatbedrijfsoverschot.
Aanvoerposten van het bedrijf
- Kunstmest: Saldo van alle aanvoer, afvoer en voorraadmutatie van kunstmeststoffen.
- Dierlijke en overige organische mest: Saldo van alle aanvoer, afvoer en voorraadmutatie van dierlijke meststoffen en overige organische meststoffen als er een nettoverbruik (aanvoer) is.
- Voer: Saldo van alle aanvoer en voorraadafnames van alle voedermiddelen (krachtvoer, ruwvoer en andere).
- Dieren:Enkel de aanvoer van dieren.
- Plantaardige producten (zaai-, plant- en pootgoed): Enkel de aanvoer van plantaardige producten.
- Overig: Saldo van alle aanvoer, afvoer en voorraadmutatie van alle overige producten als er een nettoverbruik (aanvoer) is.
Afvoerposten van het bedrijf
- Dierlijke producten (melk, wol, eieren): Saldo van alle aanvoer, afvoer en voorraadmutatie van alle dierlijke producten (melk en overige dierlijke producten).
- Dieren: Saldo van afvoer en voorraadmutatie van dieren en vlees.
- Dierlijke en overige organische mest: Saldo van alle aanvoer, afvoer en voorraadmutatie van dierlijke meststoffen en overige organische meststoffen als er sprake is van een nettoproductie (afvoer).
- Gewassen en overige plantaardige producten: Saldo van afvoer en voorraadmutatie plantaardige producten (gewassen niet bestemd voor ruwvoer), voorraadtoenames en verkopen ruwvoer.
- Overig: Saldo van alle aanvoer, afvoer en voorraadmutatie van alle overige producten als er een nettoproductie (afvoer) is.
Bron en getoonde groep bedrijven
De gegevens voor beide indicatoren zijn afkomstig uit het Bedrijveninformatienet van Wageningen Social & Economic Research. Binnen het Bedrijveninformatienet verzamelt Wageningen Social & Economic Research bedrijfsgegevens over ongeveer 1.500 individuele land- en tuinbouwbedrijven. De verzamelde gegevens betreffen vooral financieel-economische en duurzaamheidsgegevens.Alleen bedrijven in het Bedrijveninformatienet die binnen de definitie van het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) vallen, worden getoond. Voor de bedrijven geldt dat ze minimaal 25.000 euro Standaardopbrengst hebben en 10 of meer ha cultuurgrond gebruiken.