Onzekere tijden voor derogatiebedrijven en daarmee het milieu |
20-3-2018 |
Uit de meest recent beschikbare resultaten van het Derogatiemeetnet van het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid blijkt dat de gemiddelde nitraatconcentratie in het uitspoelingswater in alle vier Nederlandse grondsoortregio's onder de norm van 50 mg/l ligt. De verwachting is dat bij voortzetting van derogatie conform de periode 2014-2017 de waterkwaliteit aan de norm zal blijven voldoen, zo blijkt uit een door de Commissie Deskundigen Meststoffen (CDM) uitgevoerde beoordeling van verschillende derogatie-opties.
Beperking derogatie leidt tot meer kunstmestaankoop en meer mestafvoer
In 2017 hebben bijna 19.500 agrarische bedrijven derogatie aangevraagd. Derogatie (door EU toegestane afwijking van de gebruiksnorm dierlijke mest) is mogelijk mits er geen afbreuk wordt gedaan aan de doelstellingen van de Nitraatrichtlijn. Op dit moment (voorjaar 2018) is er nog geen duidelijkheid over de derogatie voor het jaar 2018. Ook zijn eventuele voorwaarden nog niet bekend terwijl nu de bedrijven met grasland bemestingsplannen maken en de bemesting van de gewassen aanvangt. De gebruikelijke voorjaarsbemesting zal niet snel leiden tot een bemesting boven de 170 kg stikstof/ha (het maximum zonder derogatie) uit dierlijke mest. Welke ruimte er nog resteert voor dierlijke mest is ongewis.
Uit het Derogatiemeetnet blijkt dat de langjarige gemiddelde bemesting circa 240 kg N/ha uit dierlijke mest bedraagt en dat daarnaast nog circa een derde deel (ongeveer 125 kg N) van de totale gift uit kunstmest bestaat. Bij een lager toegestaan gebruik van dierlijke mest (in de situatie van geen of beperktere derogatie dan voorheen) zal het kunstmestgebruik gaan toenemen. De gebruiksnormen voor werkzame stikstof (dierlijke mest en kunstmest) zijn namelijk niet afhankelijk van wel of geen derogatie waardoor de totale stikstofbemestingsruimte onveranderd blijft. Een lager toegestaan gebruik van dierlijke mest zal een hoger overschot aan dierlijke mest op de derogatiebedrijven veroorzaken. Deze mest zal later in het jaar getransporteerd moeten worden naar andere landbouwbedrijven of naar be- of verwerkers van mest. De toenemende kosten voor enerzijds de aankoop van kunstmest en anderzijds de afvoer van dierlijke mest zal leiden tot een daling van het economisch resultaat van de bedrijven.
Beperking derogatie kan dit seizoen leiden tot minder beweiding
Een ander gevolg van geen of een beperktere derogatie kan zijn dat door minder resterende ruimte voor dierlijke mest na de voorjaarsbemesting van 2018 de beweiding van het melkvee moet worden verminderd. Als ondernemers aannemen dat derogatie er wel komt en op basis daarvan hun vervolgsnede(n) met dierlijke mest bemesten zoals zij dat in eerdere jaren ook deden, dan bestaat het risico dat in het geval van geen of beperktere derogatie zij later in het seizoen helemaal geen dierlijke mest meer mogen aanwenden. Dat geldt ook voor weidemest en dus zullen bedrijven dan mogelijk moeten gaan opstallen zodat de resterende mest in voorraad komt en moet worden afgevoerd of eventueel kan worden meegenomen naar het volgende jaar.
Bedrijven kiezen mogelijk minder voor derogatie met negatieve gevolgen voor waterkwaliteit
Ook is het mogelijk dat ondernemers dit jaar vanwege de onzekerheid niet kiezen voor derogatie om daarmee zekerheid voor hun bedrijfsvoering creëren. Dit kan tot gevolg hebben dat een deel van het areaal grasland wordt vervangen door mais omdat in dat geval niet aan de graslandeis van minimaal 80% hoeft te worden voldaan. Dit heeft naar verwachting een negatief effect op de waterkwaliteit aangezien de uitspoeling van stikstof onder mais in het algemeen hoger is dan die onder grasland.
Op dit moment werken RIVM en Wageningen Economic Research aan de analyse van de gegevens van 2016. Rapportage hierover wordt verwacht in de zomer van 2018.
meer weten:
zie agrimatie.nl, LMM, derogatiebedrijven
zie rapportage |