Bedrijfsomvang grond op akkerbouwbedrijven

De gemiddelde omvang van akkerbouwbedrijven binnen de doelpopulatie van het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) bedraagt 58,6 ha cultuurgrond in 2023. Sinds 2020 is een lichte daling zichtbaar in het areaal cultuurgrond op akkerbouwbedrijven.

Veranderingen in het gemiddelde bedrijfsareaal?

Het gemiddelde bedrijfsareaal in de landbouw groeit vaak doordat kleinere akkerbouwbedrijven stoppen. De grond van deze bedrijven komt meestal terecht bij bedrijven die doorgaan, maar dit zijn niet altijd akkerbouwbedrijven. Dit proces van stoppen en schaalvergroting is echter niet de enige factor die invloed heeft op de gemiddelde bedrijfsomvang. Ook de manier waarop bedrijven worden ingedeeld in categorieën speelt een rol.

De bedrijfsomvang wordt bepaald op basis van Standaardopbrengsten (SO), een systeem dat elke drie jaar wordt aangepast aan veranderingen in prijzen en productiviteit. Hierdoor kan een bedrijf van categorie veranderen zonder dat er iets verandert in de hoeveelheid grond of het aantal dieren. Zo zorgden in 2013 nieuwe akkerbouwbedrijven in de Zand- en Lössregio voor een daling in het gemiddelde bedrijfsareaal doordat deze nieuwe bedrijven gemiddeld minder grond hadden in vergelijking met de andere akkerbouwbedrijven.

Combinatiebedrijven en cultuurgrond

Naast gespecialiseerde akkerbouwbedrijven volgt het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) ook bedrijven die akkerbouw combineren met tuinbouw, zolang tuinbouwgewassen niet meer dan 20% van het bedrijfsareaal beslaan. Deze combinatiebedrijven hebben vaak minder grond in gebruik, maar hun bouwplannen en bemestingspraktijken lijken meestal op die van akkerbouwbedrijven.

Verschillen in bedrijfsomvang tussen regio’s

Akkerbouwbedrijven in de Kleiregio zijn gemiddeld groter dan die in de Zand- en Lössregio’s. Sinds 2000 is de mediane bedrijfsomvang daar met 17% toegenomen, terwijl de 20% grootste bedrijven zelfs een groei van 38% hebben doorgemaakt.

In de Zandregio is een tegengestelde trend zichtbaar: hier is de gemiddelde bedrijfsomvang met 18% afgenomen in de periode 2000-2023. De Lössregio toont het meest stabiele beeld, met een groei van 8% in dezelfde periode.