Stikstofbemesting grasland op melkveebedrijven

De stikstofbemesting per ha grasland op melkveebedrijven was in 2023 gemiddeld 6 kg per ha hoger (+3%) dan het voorgaande jaar. De stikstofbemesting bestaat uit kunstmest en het werkzame deel van de stikstof in dierlijke mest, berekend op basis van de wettelijk voorgeschreven werkingscoëfficiënten.

In 2014 was de hoeveelheid werkzame stikstof per ha grasland het hoogst (260 kg per ha). Daarna nam het schoksgewijs af naar een niveau van 230 kg werkzame stikstof per ha in 2023. Niet eerder in de periode 2006-2023 is de gemiddelde werkzame stikstofgift per ha zo laag geweest als in de jaren 2021-2023. Tussen de grondsoortregio’s met de hoogste (Kleiregio) en laagste (Veenregio) gemiddelde gift bestond een verschil van ongeveer 34 kg werkzame stikstof per ha grasland in 2023. De stikstofgebruiksnormen (N-totaal norm) voor grasland op kleigrond zijn hoger dan de normen voor de andere grondsoorten. Dat verklaart de hogere giften in de Kleiregio.

Melkveebedrijven in de Zand- Klei- en Lössregio hebben in 2023 gemiddeld minder kg werkzame stikstof per ha grasland bemest dan het gemiddelde van de vijf voorgaande jaren. In de Kleiregio gebruikten melkveebedrijven 15 kg werkzame stikstof per ha minder dan de vijf voorgaande jaren, in de Zandregio was dat 5 kg per ha minder. In de Veenregio werd in 2023 gemiddeld 4 kg werkzame stikstof per ha grasland meer bemest dan het gemiddelde mestgebruik van de vijf voorgaande jaren. De uitkomsten van 2023 zijn voorlopig hetgeen naast effecten van de kleine steekproef in de Lössregio, voor schommelingen in de gegevens kan zorgen. In de Veenregio bestond in 2023 de helft van het totaal werkzame stikstof per ha grasland uit kunstmest. In de andere regio’s is het aandeel kunstmest in het totaal werkzame stikstof per ha grasland hoger dan 50%, waarbij het aandeel in de Lössregio het hoogste is (2023: 59%).

Het werkzame deel van de stikstof in dierlijke mest wordt berekend als de totale stikstof in de dierlijke mest vermenigvuldigd met de wettelijk voorgeschreven werkingscoëfficiënten. Deze coëfficiënten zijn in de periode 2006-2019 verhoogd. Bijvoorbeeld: de werkingscoëfficiënt van rundveemest op bedrijven met grasland die weiden en maaien is verhoogd van 35% naar 45%, en die van varkensmest is verhoogd van 60% naar 80% (op zand en löss). Deze verhogingen werken door in de hoeveelheden toegediende werkzame stikstof, maar staan los van de ontwikkelingen in de totale hoeveelheden toegediende stikstof.