Inzet van gewasbeschermingsmiddelen op akkerbouwbedrijven

Laatste update: 17 november 2025 Update frequentie: Jaarlijks

Inzet werkzame stof op Noord-Hollands akkerbouwbedrijf in 2023 hoger

Deze indicator toont de inzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt om ziektes, plagen of onkruiden in gewassen te voorkomen of te bestrijden. Deze indicator wordt uitgedrukt in het gewicht aan werkzame stof dat in de middelen aanwezig is. De hoeveelheid werkzame stof (de stof die daadwerkelijk voor de ziekte- en plaagbestrijding zorgt) is berekend als percentage (gehalte) van het gewasbeschermingsmiddel als geheel. De cijfers zijn uitgesplitst naar vier toepassingsgroepen.

Databron
De informatie op deze pagina is gebaseerd op een steekproef: het Bedrijveninformatienet van Wageningen Social & Economic Research. Het Bedrijveninformatienet (Informatienet) is een panel van ongeveer 1.500 land- en tuinbouwbedrijven in Nederland, geselecteerd uit de CBS-Landbouwtelling. Van deze bedrijve wordt een uitgebreide set van gegevens vastgelegd en gecontroleerd. Dit betreft zowel financieel-economische kengetallen als informatie over bedrijfsvoering en duurzaamheid. Het panel representeert ongeveer 82% van alle bedrijven uit de Landbouwtelling en ruim 99% van de totale agrarische productie (gemeten in Standaardopbrengst). De hele kleine bedrijven (< 25.000 euro Standaardopbrengst) worden niet gerepresenteerd. Bij het kiezen van de steekproefbedrijven wordt gestratificeerd op bedrijfstype en bedrijfsomvang, maar niet naar regio.

Om toch uitspraken te kunnen doen voor een regio op basis van de steekproef én zo dicht mogelijk te blijven bij de bedrijfsspecifieke- en locatie specifieke kenmerken van bedrijven in Noord-Holland, is een vorm van post-stratificatie toegepast, waarbij aan elk bedrijf in de Landbouwtelling de gemiddelde bedrijfsvoering is gekoppeld van vier meest gelijkende bedrijven uit de steekproef. Bij die koppeling is in de eerste plaats gekeken naar de geografische ligging van het bedrijf. Daarnaast zijn andere belangrijke kenmerken zoals het productieregime (biologisch of gangbaar), de bedrijfsomvang (in Standaardopbrengst) en het bedrijfstype meegenomen. Er is ook rekening gehouden met grondsoort (bijvoorbeeld veen, zand of klei), zodat deze zo gelijk mogelijk zijn op basis van de steekproef én de Landbouwtelling. Met dat als uitgangspunt is voor elk bedrijf in de Landbouwtelling een schatting gemaakt van kengetallen uit het Informatienet. De uitkomsten berusten dus niet op bedrijfsinformatie van bedrijven in de Landbouwtelling zelf, maar zijn schattingen op basis van vergelijkbare bedrijven uit het Informatienet.

Totaal

De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...

In 2023 bedraagt het gebruik van (chemische) gewasbeschermingsmiddelen op akkerbouwbedrijven bijna 11 kg werkzame stof per hectare. Dat is meer dan in het jaar ervoor.

Hoofdgroep

De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...

In 2023 is ruim een kwart van de inzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen op akkerbouwbedrijven onkruidbestrijdingsmiddelen (herbiciden). Andere belangrijke groepen zijn de hulpstoffen (zoals minerale olie die vooral in de pootaardappelteelt wordt gebruikt) en fungiciden.

Vergelijking Nederland

De grafieken op deze pagina zijn visueel gepresenteerd en zijn niet goed leesbaar met screenreaders.
Grafiek wordt geladen...

De akkerbouwbedrijven in Noord-Holland gebruiken meer gewasbeschermingsmiddelen (in kg werkzame stof per hectare) dan akkerbouwers in de rest van Nederland.

De inzet van middelen lag in 2018 beduidend lager dan de omliggende jaren. Dat had te maken met het extreem droge jaar. Hierdoor hebben vooral schimmels en onkruiden weinig kans om zich te ontwikkelen. In de aardappelteelt wordt relatief veel gebruikgemaakt van gewasbeschermingsmiddelen, met name fungiciden tegen Phytophthora. Daarnaast worden luisbestrijdingsmiddelen veel toegepast in met name de pootaardappelteelt. Door het grote aandeel pootaardappelen in de provincie is de inzet van middelen per hectare hoger dan gemiddeld in Nederland.

Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie Gewasbescherming 2030, naar weerbare planten en teeltsystemen

Het doel van het programma is dat zowel agrarische ondernemers als de keten als geheel de stap zetten naar een duurzame productie met weerbare planten en teeltsystemen, waardoor ziekten en plagen veel minder kans krijgen en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zo veel mogelijk kan worden voorkomen. Daar waar gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt, is dit volgens de principes van geïntegreerde gewasbescherming, nagenoeg zonder emissies naar het milieu en nagenoeg zonder residuen. Hiermee wordt tegelijkertijd een blijvend economisch perspectief voor de land- en tuinbouw gerealiseerd.

Er zijn directe relaties van gewasbescherming met (inter)nationale fytosanitaire regelgeving, bodembeheer, mest (bijvoorbeeld biostimulanten), biodiversiteit en natuur, grond– en oppervlaktewater en de afspraken die daarover al zijn gemaakt met betrekking tot de aanpak van de overschrijdingen van milieukwaliteitsnormen. Deze visie hanteert 2030 als streefdatum.