Prestaties en activiteiten in het kader van de voedselvisie

Provinciaal beleid om het voedselsysteem in Noord-Holland te verduurzamen tot 2030

Elke twee jaar stelt de provincie een uitvoeringsagenda vast, met daarin de in te zetten instrumenten en (financiële) middelen. Op deze pagina staat informatie over de activiteiten die zijn uitgevoerd, behaalde prestaties en daarnaast per beleidsinstrument ook de leereffecten.

Middelen

In de Uitvoeringsagenda’s Voedselvisie 2021-2022 en 2023-2024 staan negentien provinciale instrumenten benoemd die ingezet worden om de beoogde beleidseffecten te behalen (zie voor een overzicht de tabel onderaan deze pagina). De middelen zijn onderverdeeld in vier handelingsperspectieven: mogelijk maken, ruimte geven, opdracht geven en inspireren.

Activiteiten

Per beleidsinstrument zijn verschillende activiteiten uitgevoerd. De infographic toont een overzicht van de belangrijkste activiteiten die zijn uitgevoerd tot en met afgelopen jaar. Naast de getoonde mijlpalen in de infographic, zijn er nog andere activiteiten uitgevoerd die niet op de infographic zijn weergegeven.

Download hier de interactieve infographic.(externe link)

Prestaties per beleidsinstrument

De activiteiten binnen de Voedselvisie leiden tot prestaties die de Provincie Noord-Holland monitort. De monitoring focust op de prestaties van de 18 icoonprojecten.

Verdeling icoonprojecten over doelen:

De Voedselvisie kent drie doelen op het niveau van beleidseffecten: voor natuurinclusieve landbouw, kringlooplandbouw en van korte ketens. De bovenstaande figuur laat de raakvlakken van de icoonprojecten met de drie doelen zien. Sommige icoonprojecten raken aan meerdere doelen.

Prestaties icoonprojecten

Ecologie

Te zien is dat de meeste projecten bijdragen aan de bodemkwaliteit. Er zijn geen projecten die hebben aangegeven dat ze een negatieve impact op een van de ecologische aspecten hebben (de resterende projecten per ecologisch aspect hebben dus geen effect op het betreffende aspect of het is nog onduidelijk welk effect doordat er nog geen metingen zijn uitgevoerd). Dit is goed te verklaren aangezien verschillende ecologische KPI’s (stikstofbalans, fosfaatbalans, bodem organische stof en milieubelasting gewasbeschermingsmiddelen) tevens een positieve uitwerking hebben op de bodemkwaliteit.

Een meerderheid van de projecten scoort positief op de stikstofbalans, fosfaatbalans en milieubelasting door gewasbeschermingsmiddelen. De KPI ‘herkomst input’ scoort iets lager, vooral bij projecten met betrekking tot de korte keten en bij projecten met betrekking tot de eiwittransitie. Opvallend is verder de beperkte score op diergezondheid en -welzijn. De icoonprojecten zijn dan ook in meerderheid gelieerd aan de akkerbouw. Het enige project dat zich specifiek op veehouderij richt, is #18 KPI-K Melkveehouderij. Ook broeikasgasemissie is een KPI die weinig verbeterd is bij projecten.

Korte keten
Slechts vijf projecten zijn gericht op het verkorten van de keten tussen boer en consument. Dit betreft in twee gevallen (#8 Farm Kitchen en #10 Biodiversiteit op je bord) een project dat zich richt op de afzet in de horeca waarmee de duurzame landbouw veel exposure krijgt.

Of het verdienmodel uiteindelijk verbetert is nog niet altijd helder, maar bij de meerderheid van de projecten wel aannemelijk. Vaak gaat het dan om kostenbesparingen op inkoop/afzet (minder mest, gewasbeschermingsmiddelen, transport), maar soms ook om het voorkomen van schade (#3 Fauna in evenwicht) en afval/uitval in de keten (#1 Field to Consumer). Voor tien projecten is het aannemelijk dat het verdienmodel van de agrarisch ondernemer verbetert.

Leereffecten voor beleidsinstrumenten in Noord-Holland

De praktijkervaringen in de provincie leiden tot nieuwe inzichten en lessen voor ketenpartijen en beleidsmakers. Deze kennis halen we op, maken we expliciet en delen we met andere (agrarisch) ondernemers. Dat leidt tot leereffecten die de verduurzaming van het voedselsysteem versnellen. Op dit moment zijn we vooral bezig met het opdoen en ontwikkelen van nieuwe kennis. De leereffecten uit alle activiteiten worden in de loop van de tijd duidelijk. In onderstaande tabel staat toegelicht wat de te verwachte leereffecten zijn voor elk van de ingezette Voedselvisie beleidsinstrumenten. De geleerde lessen komen terug in de (tussentijdse) beleidsevaluatie van de Voedselvisie.

Beleidsinstrument	Leereffect bijhouden
Mogelijk maken
01 - Plattelandsontwikkelings-programma & Nationaal Strategisch Plan (POP/NSP ) Stimuleren van Europese innovatie partnerschappen ten behoeve van innovatie op product, techniek en ketensamenwerking.	Per project worden de volgende vragen beantwoord (begin en eind project): Wat zijn de belangrijkste (tussen)resultaten van uw project? Wat zijn onverwachte lessen, meevallers en tegenvallers (tot nu toe)? Welke kansen ziet u voor opschalen? Welke belemmeringen ziet u voor opschalen? Met wie zou u willen verbinden in de periode na het project voor meer resultaat? Met welke radicale aanvulling/aanpassing zou het project nog meer kunnen opbrengen? Waar maakt u zich de meeste zorgen over in relatie tot uw project?
02 - Challenges gebiedsinitiatieven (living labs) Subsidieregeling voor regeneratieve landbouw en kringlooplandbouw, eventueel in combinatie met korte ketens.	Zie 01.
03 - Kennis- en coachingsregeling Het aanbieden van kennis en coaching voor de Voedselvisiedoelen.	Jaarlijkse checkvraag of de aangeboden kennis en coaching aansluit op de vragen uit het vragenloket.
04 - GO!-NH accelerator, Circo-track, Globaliser Inzetten van de provinciale innovatieprogramma’s ten behoeve van de transitie van het voedselsysteem.	Via evaluatie Circulaire Economie.
05 - Uitvoeringsagenda’s Greenports, Voedsel Verbindt en The Protein Community Het faciliteren van de uitvoeringsagenda’s ten behoeve van: smart farming, data(deling) en een challenge voor de realisatie van vijf nieuwe korte keten projecten.	Jaarlijkse checkvraag of de financiële bijdrage voldoende vruchten afwerpt.
06 - Cofinanciering regelingen Rijk Het cofinancieren van Biodivers Perspectief, Bean Deal en Programma Jong Leren Eten.	Jaarlijkse checkvraag of de beschikbare financiering voldoende in Noord-Holland terechtkomt.
07 - Subsidieregeling circulaire economie Het tegengaan van voedselverspilling en inzet op grondstoffen en reststromen.	Via evaluatie Circulaire Economie.
Ruimte geven
08 - Wettelijk kader Het anticiperen op EU- en Rijksbeleid, met een focus op kringlooplandbouw.	Jaarlijkse checkvraag of er voldoende geanticipeerd wordt op Europees- en Rijksbeleid.
09 - Vergunning, Handhaving en Toezicht Het ontwikkelen van bouwstenen voor omgevingsvisies en gebiedsplannen.	Checkvraag of het onderwerp kringlooplandbouw terug is gekomen in omgevingsvisies en -plannen van gemeenten.
10 - Omgevingsverordening Het uitvoeren van een verkenning op het ruimtelijke ordening instrumentarium.	Nagaan hoeveel artikelen er naar aanleiding van de Voedselvisie zijn aangescherpt in de omgevingsverordening.
11 - Inkoopbeleid Het stimuleren van meer eten uit de korte keten binnen de eigen organisatie.	Onderzoeken wat verbeterd kan worden naar aanleiding van de periodieke evaluatie (ongeveer vier keer per jaar).
12 - Grondinstrumentarium Er wordt gefaciliteerd met pacht- en experimenteerruimte.	Onderzoeken wat verbeterd kan worden naar aanleiding van evaluatie.
Opdracht geven
13 - Opdrachten Kennisopdrachten t.b.v. regeneratieve landbouw, kringlooplandbouw en korte keten.	Leereffect is opdracht specifiek.
14 - Onderzoeken Het deelnemen aan Rijks- Research & Development pilots en Publiek-Private Samenwerkingen (PPS).	Evalueren of de juiste vragen voor de gewenste resultaten worden gesteld.
Inspireren
15 - Lobby en samenwerking Vraagstukken op Europees-, Rijks-, IPO- en gemeentelijk niveau agenderen.	Onderzoeken of de Voedselvisie thema's terugkomen op de politieke agenda.
16 - Platform Boer & Business in Balans Het etaleren van inspirerende projecten en activiteiten en het delen van kennis.	Analyseren welke artikelen interessant bevonden worden en hoe je de site kunt verbeteren.
17 - Webinars Het organiseren van webinars voor ondernemers en gemeenten.	Het leereffect onder deelnemers van oogstbijeenkomsten, op te halen middels de volgende enquêtevragen aan het eind van de bijeenkomsten: In welke mate heeft u vandaag nieuwe dingen geleerd? In welke mate kunt u de kennis ook in de praktijk toepassen?
18 - Deelname aan netwerken Het deelnemen aan netwerken: Voedsel Verbindt, Greenport NHN, Foodvalley, The Protein Cluster, Floriade, Task Force Korte Keten, European Regions for Innovation in Agriculture, Food and Forestry (ERIAFF).	Check vanuit de ketenpartijen, hebben we alle ketenpartijen aan tafel?
19 - Denktank Het opzetten van een groep experts rondom de advisering van de uitvoering van voedselbeleid en actuele vraagstukken	Het doel van de denktank is een leereffect creëren. De denktank is een reflectie op alle activiteiten. Er wordt met een frisse blik naar de transitieopgave gekeken.